Африкаға барып келген әженің көргені мен кеңесі
Сапарға қалай дайындалған жөн? Найробиде туристер көретін қандай қызық бар? Кенияда естен кетпестей етіп қалай демалуға болады?
Менің есімім — Ғалия. Мен үш ай бойы Кенияда тұрып қайтқан саяхатшы әжемін. Саяхаттағанды бала күнімнен жақсы көретінмін. Әкем әскери қызметте болғандықтан, отбасымызбен жиі қоныс аударып жүрдік. Әр жазда туған жерім Зайсан қаласына баратынмын. Сөйтіп саяхат өмірімнің бір бөлшегіне айналып кетті. Мен АҚШ-тан бастап Қытайға дейінгі әлемнің түкпір-түкпірінде болдым. Әр сапарымда өзіме бір жаңалық ашып, көкжиегім кеңейіп қайтушы едім.
Алайда Кенияға сапарым бір төбе. Бұл жай демалыс емес, Найробиде тұратын қызым мен жиеніме серік болайын деген ойдан туған жоспар болды. Қызым халықаралық ұйымдардың бірінде жұмыс істейді, ал жиенім халықаралық мектепте оқиды. Сөйтіп жолға шықтым. Көбіне ешкімнің көмегінсіз өзім саяхаттап жүргендіктен, бұл жолғы сапарға дайындық аса қиын болған жоқ. Қалай дайындалғанымды тәптіштеп айтып берейін.
Сапарға қалай дайындалдым?
Қазақстандықтарға Кенияға виза алудың қажеті жоқ, бірақ үш айға жарамды электрондық кіру рұқсатын алдын ала рәсімдеуі керек. Мұны Кения елшілігі арқылы сапарға үш күн қалғанда онлайн жасауға болады. Жол жүрер алдындағы қарбаласта ұмытып кетпейін деп барлық құжатымды ертерек қамдап қойдым.
Кенияға баратын адам сары безгекке қарсы екпе салдырғаны дұрыс. Шекарадан өтерде бұл екпені салдырған-салдырмағаныңызды тексермеуі де мүмкін. Бірақ мен ойланбастан ектіріп алдым. Сақтықта қорлық жоқ. Екпе салдырғаным туралы куәлік сұрап қалса қайтемін деп ойладым.
Алматыдан Найробиге қалай жетуге болады?
Алматыдан Найробиге Шарджа арқылы ұшатын Air Arabia авиакомпаниясының рейсі бар. Осы маршрут өте қолайлы. Ауысып міну уақыты небәрі 1,5 сағат. Транзит кезінде әуежайдың күту залында тынығып алуға болады, ал рейс кешіксе, әуе компаниясы қонақүйге тегін орналастырып, билетті келесі күнге ауыстырып береді. Бұл үлкен көмек болды.
Ұшақта жайлы отырып бардық. Жол ұзақтығын ескергенде, жақсы жеттім. Мен виза мен екпе құжаты сияқты шаруаның бәрін алдын ала тындырып қойғандықтан, ұшақта көңілім жайланып отырдым.
Жолға мен сияқты жалғыз шықсаңыз, бірнеше маңызды жайтты ескергеніңіз жөн. Мысалы, Шарджа әуежайында Air Arabia компаниясы ауысып мінетін жолаушыларға арнайы бағыттау қызметін ұсынады. Мен сол қызметті пайдаландым. Сөйтіп ұшақ қонған бетте мені қызметкер күтіп алып, келесі рейсіме отырғызып жіберді.
Жабайы табиғаттағы демалыс
Кениядағы сафари — жабайы табиғатты тамашалаймын дегендерге таптырмас жер. Онда жануарлар әлеміндегі әйгілі «бестікті» — арыстан, буйвол, мүйізтұмсық, қабылан және пілді көруге болады.
Кенияда сафарилетуге болатын ең танымал ұлттық парктер қатарына Масай Мара мен Амбосели кіреді.
Масай Мара — турист атаулы міндетті түрде ат басын бұратын әйгілі парк. Бұл жерде керік, зебра, гну деп аталатын антилопа, тіпті қолтырауын да тіршілік етеді. Парктің аумағында 3-5 жұлдызды глэмпинг-қонақүйлер бар, ал кейбір мейрамханаларында Мишлен жұлдызын алған шеф-аспаздар ас әзірлейді. Глэмпингтерде туристерге жақсы жағдай жасалған.
Амбосели паркі Африкадағы ең биік тау — асқақ Килиманджароның етегінде орналасқан. Бұл аумақта пілдерді табиғи ортасында тамашалап, әртүрлі антилопаларды, флора мен фаунаның сұлу жануарларын көруге болады.
Сафариға арнайы жабдықталған джип көліктерімен, тәжірибелі гидтер жетекшілігімен шығу керек. Сонымен қатар саваннаның сұлулығын әуе шары арқылы жоғарыдан тамашалауға болады.
Сафариға шығарда ...
Не киген дұрыс: жеңіл спорттық шалбар киген дұрыс, джинсы не шолақ шалбар ыңғайсыз болады. Күндіз ауа температурасы жылы болғанымен, таң ата (әдетте жолға 6-да шығады) және кешке қайтарда тоңып қалуыңыз мүмкін. Сондықтан жеңіл күртеше және Африканың (басыңыздан өтіп кетуі мүмкін) ыстық күнінен қорғайтын кепка ала шығыңыз. Стиль маңызды десеңіз, қалтасы көп арнайы сафари шалбарын сатып алыңыз. Жайлы әрі жан-жағы жабық аяқ киіммен шыққаныңыз дұрыс. Кроссовка не жеңіл туристік бәтеңке киген жөн дер едім.
Керек жарақ: дүрбі ала шыққаныңыз дұрыс (гидтер де көбіне өзінің дүрбісін береді). Фотоға түсіргенді жақсы көретіндерге зумы зор фотоаппарат сөзсіз керек болады.
Басқа да қажет заттар: Күннен қорғайтын крем мен масадан қорғайтын себетін дәрілерді міндетті түрде алуыңыз. Сафари кезінде күні бойы ашық джипте жүретіндіктен, Африканың аптап ыстығына да, аңызақ желіне де дайын болыңыз.
Кәнігі саяхатшылар Африкадағы биіктігі жөнінен екінші шың — Маунт Кенияға шықсам деп келеді. Ал мен Лонгонот жанартауына шығатын жолды таңдадым. Бұл маршрут саяхатты енді бастағандарға ыңғайлы болады.
Сафари мен жағажайдағы демалыстан бөлек, Кенияда Накуру және Найваша көлдерін көруге болады. Бұл көлдер — құс сүйер қауымға жұмақ мекен. Онда марабу, ләйлек, пеликан, қыран және қоқиқаз сияқты құс көп. Ал Найваша көлінде сусиыр да мекендейді. Тіпті алғашқы адам дәл осы өңірде пайда болған дейтін гипотеза да бар. Тұнық та тұмса Найваша көлін көргенде осы болжам рас-ау деп қаласыз.
Қаладағы демалыс
Найроби — бірнеше күн аралап көретін заманауи қала. Көптеген жеке галерея мен мәдени көрнекті орын бар. Солардың қатарында атақты Алан Донованның «Африка үйі» мұражайы және «Африкадан» кітабының авторы Карен Бликсеннің мұражайы бар (бұл шығарманың желісі бойынша аттас фильм түсірілген). Найробиде Африка асханасынан бөлек, әлемнің түкпір-түкпіріндегі халықтардың ұлттын асынан дәм татуға болатын тамаша мейрамхана өте көп.
Қалада белсенді демалудың жолы жетерлік: спортпен шұғылдану, сурет салуды үйрену, би курстарына қатысу, шеберлік сабақтарына жазылу, тіпті сән көрсетілімдерін тамашалау сияқты шаралардың бәрі қолжетімді. Сонымен қатар, Найробиден Үнді мұхиты жағалауындағы портты қала Момбасаға тікелей пойыз қатынайды.
Мен үш ай бойы қызым жалға алған ауласы кең жеке үйде тұрдым. Найробиде жап-жақсы қонақүйлер бар, Airbnb арқылы пәтер немесе үй жалдауға да болады. Одан бөлек бассейні мен фитнес-залы бар қоршалған кешен мен компаунд көп.
Азық-түлік жағынан Найробиде таршылық көрмейсіз. Қаладағы ірі сауда орталықтарында азық-түліктің түр-түрі — ет, сүт өнімдері, көкөніс пен жеміс — бәрі сатылады. Манго жыл он екі ай өсіп тұрады. Ал авокадоның көптігі сонша — оны ағаштан теріп алуға да ерінеді.
Найробиде кофехана мен мейрамхана көп. Маған әсіресе Artcaffe желісі ұнады — онда дәмі тіл үйірер шоколадты торттар мен басқа да тәттілер сатады. Кофесі керемет! Сондай-ақ Shamba мейрамханасы да ерекше есте қалды. Олар тамаққа керек көкөніс пен көк шөпті мейрамхана жанындағы шағын бақшасынан алады екен. Кешкісін онда джаз әуені ойнап тұрады. Ал әр жұма сайын орталықтағы Village Market сауда орнында масай халқының қолөнер жәрмеңкесі өтеді. Сол жерден масай шеберлерінің қанжарлары, маскалары, әшекейлері, қоладан құйылған бұйымдары, тоқылған сөмкелері, сүйектен ойылған шахматтары сияқты түрлі кәдесый сатып алуға болады. Африкалық Китенге матасынан тігілген көйлектер — гардеробына экзотикалық стиль қосқысы келетіндерге тамаша сый.
Демалыс күндері жергілікті тұрғындар мен қала қонақтары Карура Форест орманды саябағында серуен құрғанды жақсы көреді. Табиғи парк ішінде жаяу жүретін ұзын жол бар, ал жасыл желек арасында сарқырама ағып жатады.
Найроби маңында шай мен кофе плантациялары да бар. Олардың иелері туристерді құшақ жая қарсы алып, шай мен кофенің тарихы және өндіріс процесі туралы қызық әңгімелер айтып береді. Мен әйгілі Kitengela Glass шыны зауытына да барып қайттым. Онда түрлі-түсті шыныдан қолөнер бұйымдары, құмыралар, вазалар мен әшекейлер жасайды. Өз қолыңызбен шыныдан бір зат жасап, естелікке алып кетсеңіз болады.
Кенияға барғалы жатқандар жиі қоятын сұрақтар
Кенияға қашан барған дұрыс?
Кенияда жыл бойы орташа температура +25 градус шамасында болғанымен, маусым өзгеріп тұрады. Сафари үшін бара жатсаңыз, құрғақ маусымда (желтоқсаннан наурызға дейін) немесе жануарлар миграциялайтын кезге қарай (шілдеден қазанға дейін) барғаныңыз жөн. Ал жағажайда демалғым келеді десеңіз, жылдың ең ыстық маусымын (желтоқсаннан наурызға дейін) таңдаған дұрыс.
Қай тілді білуім керек?
Кенияның ресми тілдері — ағылшын және суахили. Мен бұл екі тілде де сөйлемейтіндіктен, сапарымның ең үлкен мәселесі сол болды. Үй шаруасына көмектесетін адамдармен, дүкенде, дәрігер қабылдауында сөйлескенде біраз қиналдым. Сөйтіп ағылшын тілін үйрене бастадым. Қазір еркін сөйлеймін. Тіл білсеңіз, көп мәселе оңай шешіліп, саяхат пен күнделікті өмір жеңілдей түседі екен.
Жергілікті мәдениетке жақындай түсу үшін бірнеше қарапайым сөзді жаттап алғаныңыз артық етпейді: суахили тілінде «Ассанте сан» — «рақмет», «Карибу» — «қош келдіңіз», ал «Jambo!» «сәлем» дегенді білдіреді.
Байланыс жағы қалай? Төлемді қалай жасаймыз?
Мобильді байланыс жағынан мәселе жоқ. Келген бойда SIM-карта сатып алып, жергілікті валютамен төлеу үшін M-Pesa жүйесін (біздің Kaspi сияқты қосымша) пайдалануға болады.
Қанша ақша кетеді?
Төменде 1 АҚШ доллары ≈ 512 теңге деген бағаммен есептеп, негізгі шығындарды шамалап жазып шықтым:
- Алматы — Найроби — Алматы бағытындағы ұшақ билеті (Шарджа арқылы) — шамамен 1000 $ (≈ 512 000 теңге);
- Ел ішінде жағалауға қарай ұшу (екі жаққа) — шамамен 300 $ (≈ 153 600 теңге);
- Сафари (3 тәулік) — орташа есеппен 1000 $ (≈ 512 000 теңге);
- Мұхит жағасындағы демалыс (5 күн) — шамамен 1000 $ (≈ 512 000 теңге);
- Найробиде шай фабрикасын аралау — шамамен 500 $ (≈ 256 000 теңге).
Осы есеп бойынша, саяхаттың орташа жалпы құны 3 800 $ шамасында (≈ 1 945 600 теңге) болады. Қосымша тағы бір ұлттық паркті аралау не Момбаса, Малинди қалаларына сапарлаймын десеңіз, шығын арта түседі. Сондай-ақ кәдесый сатып алу, серфинг, қайықпен серуендеу, әуе шарымен ұшу, снорклинг сынды қосымша шығындарды да бюджетке қосқаныңыз жөн.
Түйін
Кенияны таңдағаным бекер болмапты. Бұл елде таңғажайып сафари мен жағажай ғана емес, бірегей мәдениет, меймандос халық пен ерекше салт-дәстүр де бар. Мұнда келерде сан алуан табиғатты өз көзіммен көремін, ұмытылмас пейзажға куә боламын және бұрын кітап пен фильмдерден ғана білетін түз тағыларымен бетпе-бет жолығамын деп үміттеніп едім. Үмітім ақталды: Килиманджаро тауының баурайында көкке көтерілген қызғылт қоқиқаздардың ғажап көрінісі әлі күнге дейін көз алдымда. Бұл сәтті ешқашан ұмытпаспын.
Жергілікті халықтың тыныс-тіршілігі маған қатты әсер етті. Олар өмірдің әр сәтіне шын қуанып, жандары жадырап, көңілдері сергек жүреді. Сондағы жұрт жиі айтатын «Pole-pole» (асықпа, бәрі реті келгенде болады) деген сөзден-ақ халықтың өмірге деген көзқарасы көрініп тұрған сияқты. Ал жергілікті адамдар сіздің алғысыңызға не жылы сөзіңізге «Mzuri san» (өте жақсы) деп жауап қатады.
