Куала-Лумпурға шыққан туриске нұсқау: көрікті жерлер, көлік пен тағам
Малайзия астанасын аралауға шығарда керек дерек.
Куала-Лумпур — көк тіреген ғимараттар мен көне ғибадатханалардың, тіршілігі қайнаған базарлар мен жасыл желекке толы бақтар тоғысқан қала. Малайзия астанасы заманауи мегаполис пен шығыс дәстүрінің ерекше үйлесімімен саяхатшыны баурап алады. Онда көретін, баратын, аралайтын, тамашалайтын, демалатын, сауда жасайтын жер өте көп. Сізді адасып қалмасын деп гид жазып шықтық.
Сәлем! Менің атым — Айдана. Куала-Лумпурда алты жылдан бері тұрамын. Бүгін мен Азияның оңтүстік-шығысындағы заманауи әрі колорит қала туралы айтып бергім келеді.
Куала-Лумпур — жыл он екі ай күншуақ қала. Ыстық, ылғал әрі жаңбырлы күндер де жиі болады. Наурыз-сәуір және қазан-желтоқсан арасы — жаңбырлы маусым. Мамырдан қыркүйекке дейін күн сирек жауады. Бірақ күн құбылмалы. Сондықтан қолшатыр мен су өткізбейтін киім ала салған дұрыс.
Мани, мани, мани…
Валютасы — малайзиялық рингит (ринггит). Валютаны ресми жерлерде, банкте не әуежайда айырбастаған тиімдірек. Өзім көбіне сауда үйлеріндегі ақша айырбастау қызметтеріне жүгінемін. Visa мен Mastercard карталары барлық жерде дерлік қабылданады: кафе, мейрамхана, қонақүй, сауда үйлері. Бірақ көше базарлары, такси мен кішігірім кафелерде есептесетін қолма-қол ақшаның болғаны жақсы. Банкіңізден шетелде ақша шешкенге комиссия бар-жоғын алдын ала біліп алған дұрыс.
Автобус, метро, такси — қоғамдық көлік туралы
Қоғамдық көлік мұнда жақсы дамыған. Сондықтан қала ішінде діттеген жеріңізге оңай жетесіз. Автобус, MRT және LRT метро не туристерге арналған тегін “күлгін” автобустар бар. Метро билетінің бағасы жол қашықтығына қарай өзгереді. Қала орталығынан әуежайға не кері бағытта KLIA Ekspres жүрдек пойызы жүреді. Бағасы шамамен 55 ринггит (шамамен 7 200 теңге). Куала-Лумпурда ұзақ қонақтайтын болсаңыз, Touch’n Go картасын сатып алған дұрыс. Сонда билет керек деп аялдама кассасында кезек күтіп тұрмайсыз. Оны кез келген шағын маркеттен сатып алуға болады.
Такси қызметі де қалада жақсы істейді. Ең жиі қолданылатын такси сервисі Grab деп аталады. Қосымшасын жүктеп, көлік шақыра аласыз. Қала ішінде жол ақысы 10–30 ринггит (шамамен 1200-3700 теңге) шығады. Туристерге ыңғайлы, себебі тез жұмыс істейді, жол ақысы қымбат емес әрі жүрген қауіпсіз. Одан бөлек таксиді көшеден не такси тұрағынан жалдауға болады. Бірақ оған отырған соң жүргізушінің жол ақы есептеуішін қосқанын қадағалаңыз, турист екеніңізді пайдаланып, алдап соғуы мүмкін.
Тұрақтағанға қолайлы аудандар
Bukit Bintang — Куала-Лумпурдың түнгі өмірі қызатын, көше тағамдарының сан алуан түрі сатылатын танымал аудан. Кафе, метро, дүкендер — бәрі жақын. Туристерге мұнда тұрақтаған ыңғайлы. Әсіресе, жастар мен кешкі қыдырысты сүйетіндерге арналғандай.
Тағы бір танымал аудан — Kuala Lumpur City Centre (KLCC) ауданы. Заманауи әрі дамыған: «бетон джунгли» атмосферасын жақсы көретіндерге ұнайтыны даусыз. Көшелерінде сәнді қонақүйлер мен ғимараттар бой көтерген, аумағында саябақтар да бар. Балаларымен келген туристерге ыңғайлы жер.
Саяхатшыларға қолайлы тағы бір аудан — KL Sentral. Себебі метро, автобус, әуежайға тіке жүретін жүрдек пойыз осы ауданнан өтеді. Содан транзитпен жүрген туристердің таңдауы осы ауданға түседі.
Bangsar — сәнді кафесі, заманауи кофеханасы түнгі клубы мен бары көп аудан. Мұнда көбіне шетелдіктер тұрады. Қала орталығынан алыстау болса да, туристер арасында танымал.
Үш мәдениеттің торабы
Қытай, малай және үнді мәдениетінің үнін, дәмін, бояуы мен ерекшелігін бұл қалада анық сезесіз. Мұнда мешіт пен үнді храмы қатар-қатар тұрады. Будда храмын да сол маңнан табасыз. Тамақ келгенде де солай: дәстүр мен алуан түрлі дәм араласып жатыр. Тіпті қытай мен малай асханалары ұштасқан «Nyonya» атты тағамдар категориясы бар. Әр мәдениет төл мерекесін дүркіретіп тойлайды. Мысалы, мұсылмандар — Ораза айтты, қытайлар — Жаңа жылын, индуистер — Дивали фестивалін бірнеше күн атап өтеді.
Куала-Лумпурдағы мұсылмандар шоғырланған аудан Kampung Baru деп аталады. Қаланың қақ ортасында тұрса да, ауыл кейпін сақтап қалған ескі аудан. Көшелерінде ағаш үйлер, мешіттер мен шағын маркеттер тізіліп тұр. Жергілікті әйелдер көбіне хиджаб, ал ерлер дәстүрлі баджу мелайу киіп жүреді.
Малайзияның астанасында қытайлар да аз емес. Олардың Chinatown ауданы бар. Ол Petaling Street көшесінің бойында орналасқан. Неон шамдар, хош иісті тағамдар мен қарбалас у-шу бұл ауданының сәнін келтіріп тұр. Арзан бағалар мекені деп аталатын бұл жерде сауда қызып тұрады. Аумағында Central Market базары бар. Аудан Малайзияның «must-see» жерлерінің бірі деп бекер айтылмайды.
Қалада тұратын тағы бір үлкен қауым — Үнді мәдениетінің өкілдері. Олар Brickfields не «Little India» деп аталатын ауданда шоғырланған. Алғашында кірпіш өндіретін аудан ретінде танылған бұл жер кейін үнді мигранттардың мекеніне айналды. Қазір Брикфилдста индуизмге тән мүсіндер, әшекейлер тізілген, үнді музыкасы ойнап тұратын танымал ауданға айналды. Шри Кандасвами секілді үнді ғибадатханалары да кездеседі. Үнді мәдениетіне сай ладду, джалеби деген тәттілерден де ауыз тиюге болады. Қысқасы, Брикфилдс — Куала-Лумпурдағы үнді мәдениетінің жүрегі.
Көрнекі жерлер
Куала-Лумпурда заманауи ғимараттар мен тарихи ғибадатханалар, мешіттер мен шіркеулер, базарлар мен саябақтар қатар тұрады. Келешек бейнесі көрінетін мегаполис рухы да, ғасырлар бойы дәстүрін бұзбаған байырғы заман ізі де сезіледі. Қаланы шын тану үшін оның көрнекі жерлерін аралаған жеткілікті.
Мұндағы туристердің бірінші келетін ең басты көрнекі жер — Петронас мұнаралары. 88 қабаттан тұратын бұл ғимараттар бүгінде Малайзияның визит картасындай. Іргетасы жер астында 120 метрге созылып жатыр, ал формасы сегіз бұрышты ислам геометриясына негізделген. Қызығы, мұнараның бірін корейлер салса, екіншісін жапондар бір уақытта жарысып салған екен. Қос мұнараны 41-42 қабатта Skybridge көпірі жалғайды. Қаланы жоғарыдан қызықтауға арналған бұл көпір 170 метр биіктікте орналасқан.
Menara Kuala Lumpur — әлемдегі ең зәулім телемұнаралардың бірі. Мұнда айналмалы мейрамхана бар. 282 метр биіктікте шай ішіп отырып, Куала-Лумпурды 360 градуста тамашалай аласыз. Одан бөлек, мұнара ішіндегі әйнек еденде жүріп өтуге болады. Дәтіңіз жетсе, әрине.
Үнді мәдениетін, дінін танытатын көрнекі жер — Бату үңгірлері. Бұл көне жәдігерді аралап жүріп, үнділердің әдет-ғұрпын, салт-дәстүрлерін көруге болады. Ішіндегі ғибадатханалар олардың мәдениетін тереңінен танытады. Ал түрлі-түсті баспалдақтарында әдемі фотоға түсе аласыз.
Малайзия тәуелсіздігін жариялаған Merdeka Square — тарихи алаң. Мұнда күмбездері мен сағат мұнарасы бар, қызыл кірпішпен тұрғызылған викториан стиліндегі ескі ғимарат орналасқан. Айналасы ашық, жасыл алаң. Демалуға, фотоға түсуге керемет локация: бір жағыңыздан зәулім ғимараттар тұрса, екінші жағыңыздан Европа стиліндегі жәдігер орналасқан. Жақын маңда Куала-Лумпурдың қалалық галереясы, Малайзиядағы ең көне ангикан шіркеу тұр.
KLCC Park — Куала-Лумпурдың ішіндегі ең жасыл нүкте. Жасыл-желек пен теректердің арасында демалғыңыз келсе, осы саябаққа тартыңыз. Мұнда шағын көл, жүгіру жолдары, балалар ойын алаңы, тұмса табиғат бұрыштары бар. Қасында Петронас мұнаралары мен KLCC Mall сауда орталығы тұр.
Rooftop-барларсыз болмас
Куала-Лумпурда уақытты естен кетпестей өткізудің тағы бір жолы — қаланы биіктен тамашалап, rooftop-барда демалу. Banyan Tree ғимаратының төбесіндегі Vertigo барынан панорамалық көрініс ашылады. Traders Hotel-дің үстіндегі SkyBar-дан Петронас мұнараларын әдемі ракурстан қарауға болады. Ерекше локациялардың бірі — Heli Lounge Bar тікұшақ алаңында орналасқан. Ал сән мен шикті қалайтындарға Marini’s on 57 қызық болары сөзсіз.
Шоппинг
Куала-Лумпурды шопоголиктердің жұмағы дерсіз: люкс брендтер дүкенінен бастап, қарапайым базарға дейін — бәрі бар. Мұнда кез келген бағаға қалаған затыңызды табасыз.
Туристер арасында танымал сауда орталықтары — Pavilion KL мен Suria KLCC. Қаланың ең сәнді молы саналатын Pavilion KL-дің ішінде Louis Vuitton, Gucci, Chanel сияқты брендтердің дүкені бар. Ал Suria KLCC-те бренд дүкендері де, қарапайым бутиктер де кездеседі. Ірі кітап дүкендері, аквариум, көз жауын алатын дизайндағы ресторандар да осы сауда орталықтарында жұмыс істейді.
Сауда жасай жүріп, демалғыңыз келсе, The Exchange TRX орталығына тартқан абзал. Жақында ашылған жаңа орталық ішінде 400 аса бренд дүкендері де, орташа деңгейдегі бутиктер де бар. Тамақтың сансыз түрі сатылады. Ең бастысы, шатырында саябақ бар. Нағыз отбасылық демалысқа арналған жер. MRT желілеріне жақын, кіріп-шыққанға ыңғайлы.
Ал кәдесый мен ерекше атмосфера іздесеңіз, Central Market-ке не қытай ауданындағы Petaling Street-ке барған дұрыс. Себебі бұл жерлерде арзан киім, аксесуар, брендтердің көшірмесі, кәдесый, ұлттық бұйымдар сатылады. Базарда міндетті түрде саудаласыңыз, тауарларды 20-30%-ға арзанырақ алуға әбден болады.
Малайзия дәмі
Әуежайдан түсе сала ылғал әрі тымырсық ауаны сезесіз. Бұл — климаттың ерекшелігі. Қалаға кіргенде аңқыған дәмдеуіштер, қуырылған тағамдар, дурианның жұпар иісі басыңызды айналдырып жіберуі мүмкін. Чили бұрышынан жасалатын жергілікті тұздық — ащы самбал, кокос тәттілері, татымды карри, лайм қосылған салқын шай, көбікті tea tarik — мұның бәрі Малайзия дәмі. Қысқаша айтқанда, ащы, тәтті әрі қышқыл дәмнің балансы.
Малайзияда өзгеше дәмі бар жергілікті тағам аз емес. Соның ішінде кокос сүтіне піскен хош иісті күріш пен самбал тұздығы қосылған Nasi Lemak-ты міндетті түрде жеп көріңіз. Асшаяндар қосылған қуырылған Char Kway Teow кеспесі де бар. Rendang дәмдеуіштерде бірнеше сағат былқып піскен ет. Laksa естен кетпейтін дәмі бар сүт кеспесі. Көмірге жаңғақ тұздығына піскен кәуап Satay.
Қаланың бас гастрономиялық ерекшелігі — Jalan Alor көшесі. Кешкісін бұл жер ашық аспан астындағы ресторанға айналады. Теңіз өнімдерінен бастап, экзотикалық жемістерге дейін — бәрін жеп көруге болады. Аппақ дастархан жайылған үстел мен жоғары дәрежедегі қызмет көрсететін даяшылар болады деп күтпеңіз. Мұнда бәрі қарапайым әрі колоритті: көшенің шағын дәмханаларын ғана табасыз. Бірақ қыдырып келген жан бұл жерден дәм татпай кетпесе болмайды. Негізі мұнда адамдар өздігінен жай тамақтанғаннан гөрі, көп боп жиналып, бірге бас қосып ас ішкенді ұнатады. Ұнататыны соншалық — бұл демалысты өткізудің бір түріне айналған.
Қала сыртындағы демалыс
Қала қарбаласынан шаршаған кезде Куала-Лумпурдың сыртында да қызық жетеді. Мысалы, тауға шығамын, саябақ аралаймын десеңіз, Genting Highlands тау курорты бар. Ауасы да салқын, күндегі ыстықтан шаршағанда жақсы. Аумағында ойын-сауық паркі, сауда орталықтары, казино бар.
Малайзияға келіп, шай плантациясын араламай кетуге болмайды. Куала-Лумпурдан 3-4 сағаттық жерде Cameron Highlands плантациясы бар. Таулы аймақта орналасқандықтан салқын ауасына сергіп қаласыз.
Уақытыңыз тығыз болмаса әрі табиғат аясында тынығуға кемі бір күн арнауға дайын болсаңыз, Куала-Лумпур айналасында сарқырамалар мен джунгли аз емес. Шамамен 30 шақырым жерде Kanching Waterfalls орналасқан. Жеті сатылы сарқырама жанында пикник ұйымдастыруға болады. Жаяу серуендеп, жабайы табиғатты көргісі келетіндерге Templer’s Park-ке баруға болады. Мұнда да таңдай қақтыратын сарқырама ағып жатыр. Қалаға ішінде тұмса табиғаты тамаша үйлестірген Perdana Botanical Gardens бағында да демалған жақсы. Ішінде Орхидея бағы, бұталы бақтар, жасанды көлдері әдемі. Куала-Лумпурдан 30 минуттық жерде FRIM (Forest Research Institute of Malaysia) бағында тропикалық орманға сүңгіп кеткендей боласыз. Негізі бұл — Малайзиядағы тропик ормандарды зерттейтін орталық, бірақ туристерге де ашық. Жасанды емес, бамбук ағаштары, сарқырама мен өзендері бар нағыз тропик белдеу бағы.
Табиғат аясында жүргенде ескеру керек нәрсе — маймылдар. Туристерге әбден үйреніп алған бұл жабайы жануар бетбақ келеді. Қолыңыздағы тамақты жұлып, қалтаңыздағы телефонды суырып алуы мүмкін. Сондықтан маймыл көрсеңіз, жинақы жүруге, тамақ-суларыңызды сөмкеге салып, сөмкенің аузын жақсылап жабу керек. Оларды сипаудан, ұстаудан, тісіңізді көрсетіп күлуден аулақ болыңыз, агрессия танытатындары аз емес.
Ал күнге қыздырынып, суға шомыламын десеңіз, Penang, Langkawi аралтарына жол тартқан жөн. Аппақ құмы мен көгілдір жағалауы бар Redang мен Perhentian аралдарын да атап өтпеске болмас. Күйбең тірліктен қашып, су астының кереметіне қанығуға тыптырмас жерлер.
Малайзияға шыққанда нені ескеру керек?
- Жеңіл киім мен қолшатыр ала жүрген абзал. Шоппинг жасауды жоспарласаңыз, көп киімнің қажеті жоқ.
- Мешіт пен храмдарда етек-жеңі ұзын киім кию керек.
- Британ типіндегі G розеткасына адаптер қажет болады. Ала келгеніңіз жақсы.
- Базар мен көше дәмханаларында көбіне қолма-қол ақша сұрайды. Оны да жоспарлап ала жүрген дұрыс.
- Жергілікті SIM-карта арзан әрі ыңғайлы.
- Кептеліске дайын болыңыз. Кейде таксиге отырғаннан гөрі метромен жеткен тезірек.
Сөз соңында
Куала-Лумпурда баратын, көретін және демалатын жер аз емес. Бәрін бірден көремін деп алашапқын болғанша, дамылдап, бір күнді Петронас мұнараларына, бір күнді Бату үңгірлеріне, енді бір күнді Ботаника саябағына арнаңыз. Бойына сан түрлі бағытты, бірнеше мәдениетті жиған әрі тамырын ұмытпаған мекеннің бояуы мен дәміне, көріністері мен жұпарына асықпай қанығып алған жөн.
