Үш баламыз және атамызбен Малайзияда тұрамыз: өмір сүруге қанша қаражат кетеді?
Қазақстаннан шыққан отбасының бастан кешкені.
Менің атым Альбина, біз отбасымызбен — күйеуім, үш баламыз (1, 7 және 10 жаста) және 75 жастағы атамызбен бірге Сингапурда тұрдық. Бірақ қымбатшылықтан шаршап, жаңа мекен іздеуге бел будық. Бүкіл жинаған қаражатты жұмсамай-ақ отбасылық өмір ырғағын сақтап қала алатын қыстау тапқымыз келді. Күн шуағы мен пальма ағаштарын қалағанымыз рас, бірақ Тайланд, Бали немесе Дубай сияқты жұрт жаппай ағылатын қалаларға барғымыз келмеді. Осылайша, Сингапурмен шекаралас Малайзияның оңтүстігіндегі Джохор-Бару қаласына көзіміз түсті. Бұл мақалада біз осы қалада қалай қоныстанғанымызды және қанша қаражат жұмсайтынымызды айтып беремін.
Бәрі неден басталды?
Біз Сингапурда бір жыл тұрдық, мен бұл қаланы шынымен жақсы көремін. Бірақ өмір сүру мұнда қымбат, ал халқы тығыз орналасқан — кейде тыныс алу да қиындай түседі. Қаланы ауыстырайық деген ниетіміз күшейе бастағанда, мен отбасылық шығынды есептейтін кесте жасадым. Қайда, қанша ақша кетіп жатыр — соның бәрін түсініп алу маңызды болды. Оған қоса бұрын естіген қалаларымның тізімін жасадым, олардың арасында Джохор-Бару да болды. Кейін Instagram арқылы Малайзияда сегіз жылдан бері тұрып жатқан бір блогер әйелді таптым. Біз онлайн-кездесу ұйымдастырамыз деп шештік, ал мен соған мұқият дайындалдым: сұрақтар, құжаттар, карталар, сілтемелер, жалпы бәрі дайын тұрды, әңгімеміз нақты, тиімді болсын дедім. Кездесуден кейін біз іздеген орын осы екеніне көз жеткіздім де, бірден күйеуіме: «Малайзияға көшетін сияқтымыз!» дедім. Міне, осылайша кездесуден кейін бар болғаны екі сағат ішінде шешім қабылданды.
Неліктен Джохор-Баруды таңдадық?
Джохор-Бару біз үшін дұрыс таңдау болды: Сингапурға жақын, климаты ұқсас, ал бағалар әлдеқайда қолжетімді. Мұнда жасыл желек көп, қауіпсіз, қалада жақсы мектептер бар, бір сағаттың ішінде теңізге де жетуге болады. Халық саны көп емес (шамамен 1 миллион) әрі түрлі ұлт өкілдері тұрады: қытайлар, малайлар, үндістер мен экспаттар. Бізге әртүрлі елдерден келген тамаша достар жолыққанына өте қуаныштымыз — дәл осы жайт мұндағы өмірді шын мәнінде жайлы әрі қызықты етіп отыр.
Мұнда отбасыңмен тыныш өмір сүру үшін қажеттінің бәрі бар деуге болады: айнала жайбарақат, сол себепті өзің де баяулай бастайсың, ішкі үніңді естуге мүмкіндік туады.
Бірақ бұл елді бірден жақсы көріп кеткен жоқпын. Ол үнсіз ғана, өзіне тән бір ерекше ырғақпен әлі күнге дейін біртіндеп ашылып келеді. Ал Сингапурды сағынсаң, Causeway Link арқылы автобусқа мініп, оп-оңай барып келе аласың.
Баспана мәселесін қалай шештік?
Баспанамыз
Кондодағы кітапхана
Қалада пәтерді ай сайын Airbnb арқылы жалдауға болады, ал ұзақ мерзімді жалға алу үшін біз PropertyGuru платформасын пайдаландық, бірақ оның бір кемшілігі — жалға алу мерзімі кемінде екі жыл болуы керек. Біздің жолымыз болып, бір жылға пәтер табыла кетті, дегенмен өзіміз мұнда нақты қанша уақыт тұратынымызды білмедік. Тұрғын үйді Facebook пен WhatsApp-тағы топтар арқылы да табуға болады, бірақ біз олай іздеп көрмедік. Кондоминиумдағы пәтерді жалдау шамамен 150–350 мың теңге тұрады, ал екі-үш бөлмелі үйді жалдау — 250–500 мың теңге аралығында.
Мұнда өмір сүруге мен үшін ең қолайлы аудандар — Puteri Harbour, Eco Botanic және Horizon Hills. Алматыда біз тұрғын үй кешенін қауіпсіздігіне қарап таңдасақ, мұнда кондоминиумда қандай жағдайлар бар екеніне мән бердік: бассейн, спортзал, кітапхана, үлкен жиындарға арналған бөлме, барбекю аймағы — егер ыңғайлы кондо таңдасаңыз, мұның бәрі күнделікті шығынды азайтуға көмектеседі. Біз Puteri Harbour ауданынан күзеті бар, жайлы кондоминиумнан кең пәтер таңдадық. Іздегеннің бәрі табыла кетті: бассейн, жасыл аула, балалар алаңдары, дүкендер, кафелер және екі автотұрақ орны.
Кондо
Қала панорамасы
Қыздар жаттығу жасап жатыр
Конда аумағындағы бассейн
Жұмыс барысында
Коммуналдық төлемдерге кететін шығындар шамамен мынадай:
- Су: 10 мың теңгеге дейін.
- Электр қуаты: 30–50 мың теңге (бұл сомаға кондиционерлердің шығыны да кіреді).
- Интернет: 10–50 мың теңге.
Бұдан бөлек, ұялы байланысқа кететін шығын бар. Біз Digi мен Maxis операторларының SIM-карталарын пайдаланамыз. Digi-дің айлық тарифтері шамамен 460–1400 теңге тұрады, бағасына мобильді интернет кіреді.
Бұл — біздің отбасымыздың шығындары, ал екі адамға арналған пәтерде әлдеқайда арзан болатынына сенімдімін.
Тамаққа қанша ақша кетеді?
Біз аптасына бір рет қана сыртта тамақтанамыз, бір реткі шығын шамамен 15 мың теңге болады. Малайзия — мұсылман елі, сондықтан мұндағы мейрамханалардың басым бөлігі халал. Қалған уақытта тамақты өзім дайындаймын. Жергілікті азық-түлік дәмді әрі қолжетімді — көбіне NSK (бағасы қолайлы, сапасы жақсы), Jaya Grocer (қымбатырақ, импорттық тауарлар) супермаркеттеріне барамын, сонымен қатар жеміс-жидек пен теңіз өнімдерін арнайы базарлардан сатып аламын. Бір айда тамаққа кететін шығын:
- Азық-түлік: шамамен 200 мың теңге.
- Аптасына бірнеше рет сыртта тамақтану: 80–100 мың теңге.
Балалар мен атамыз қалай үйренісіп кетті?
Ата
Ата мен кенжеміз
Көшкен кезде кенжемізге екі жас та толмаған еді. Жаңа балабақшада қалай болатыны белгілі — бастапқыда әртүрлі вирустарды жұқтырып жүрді, бірақ біраз уақыттан соң бәрі реттеліп кетті. Үлкен балалармен бәрі әлдеқайда оңай болды: иммунитеттері мықты, сондықтан ауырмады деуге болады — бір рет желтоқсанда ғана сәл сырқаттанды.
Бірақ біз балалардан гөрі атамыз үшін көбірек уайымдадық. Ол көшкенге дейін тек Алматыда өмір сүрген, бұл өзгеріс — ол үшін бейтаныс әлемге жасалған үлкен қадамдай болды. Мұнда оның достары да, туыстары да, ауланың шетінен шыға келетін таныстары да жоқ. Бірақ атамыз осында көшіп келгеннен кейін сергек, ширақ бола түсті. Ол біздің жанымызда жүргеніне, жаңалықтарды бірге көріп, үйдің толыққанды мүшесі екенін сезінетініне қатты қуанады. Ол белсенді өмір сүреді: бассейн, серуен, баспалдақтар, сауна, парктер, дүкен не дәмханаға бару — әр күні қозғалысқа толы. Ол бұл жерде жалғыз емес, әсіресе кішкентай немересі оны тыныш отырғызбайды. Үнемі атамыздың көңілін аулап отырамыз, дегенмен кейде жая мен қазыны сағынып отыратыны бар.
Мектеп пен балабақшаға қанша қаражат қажет?
Джохор-Баруда мектеп көп, бірақ олардың оқу ақысы мен білім сапасы әртүрлі. Ағылшын тілінде оқытатын мектептер — ақылы, ал малайзиялық мемлекеттік мектепке бару үшін малай тілін білу қажет. Ал мен үшін ең бастысы — қыздарымның жаңа ортаға бейімделуі мүмкіндігінше жеңіл әрі жайлы өтуі еді, сондықтан қаладағы ең үздік мектепті іздеген жоқпын. Орташа деңгейдегі бір мектепті таңдадым және алғашқы оқу жылы үшін бұл шешіміме ризамын.
Мектеп жасындағы балалары бар достарыма әрдайым айтып отыратын кеңесім: алдымен мектепті таңдап, содан кейін сол мектепке жақын жерден пәтер іздеген жөн. Біз де солай жасадық — қыздарды мектепке жыл бойы жаяу апарып-әкеліп жүрдік. Бұл өте ыңғайлы: қоғамдық көлікке тәуелді болмайсың, әрі балалар өздері де үйге қайтып келе алады.
Мұнда, Сингапурдағы сияқты, балаларды үш айлығынан бастап балабақшаға қабылдайды — себебі декреттік демалыс мерзімі қысқа. Ал екі жарым жастан бастап балалар кәдімгі балабақшаға ауысады. Бұл жүйе бізге таныс: күн тәртібі, сабақ, тамақ, ұйқы мен ойын уақыты — бәрі стандартқа сай. Бірақ бір үлкен мәселе бар: жер телімдері қымбат болғандықтан, балабақшалардың бәрінде бірдей ашық аула бола бермейді. Көбіне бір-екі қабатты ғимарат қана болады, ал сыртта ойын алаңы мүлде жоқ. Демек, балалар далаға шықпайды. Сол себепті біз балабақшаға бармаймыз, үйге тәрбиеші шақырып отырмыз.
Оқуға кететін шығын:
- Халықаралық ағылшын тілінде оқытатын мектептер: жылына 2-17 млн теңге аралығында (таңдау көп!).
- Балабақшалар: айына 30–50 мың теңге шамасында.
- Kidd and Care сервисі — білім бере алатын тәрбиеші іздеу: сағатына 2 000 теңге.
Ағылшын тілді ортаға балаларым сіңісіп кетті ме?
Біздің сүйікті кітапханамыз
Legoland
Көп ата-ана балалардың ағылшын тілді ортада қалай тіл табысатынына алаңдайтынын білемін. Бірақ шын мәнінде, балалар ағылшын тілін өте жылдам меңгереді — өйткені ол мұнда барлық жерде қолданыста: дүкендегі әңгімелерде де, аулада да, ойын-сауық орталықтарында да. Оның үстіне, мектептерде бейімделу кезеңінде жаңадан келген балаларға арнайы тереңдетілген ағылшын тілі сабақтары өтеді — бұл ортаға енуге көп көмектеседі. Біздің отбасымызда ағылшын тілін дамыту үшін балалар көп кітап оқиды. Айына екі рет жергілікті кітапханаға барамыз — жазылу ақысы арзан, ал ағылшынша кітаптардың таңдауы өте кең. Бұл тек тіл үйрену үшін емес, жалпы кітапқа деген сүйіспеншілікті ояту үшін де маңызды. Меніңше, кітаптар арқылы балалар басқа әлемді шарлай алады.
Ал ойын-сауық жағынан бәрі қарапайым. Мектептен бөлек, қыздарым гимнастика мен шығармашылық үйірмелерге қатысады. Сонымен қатар, кондоминиумдағы бассейн — әрі көңіл көтеру, әрі спорт. Қалада парктер мен ойын-сауық орталықтары көп. Соның ішінде Legoland Malaysia атты тақырыптық парк бар, ол 15 жасқа дейінгі балаларға арналған. Тіпті жылдық абонемент алып, күн сайын барып тұруға болады. Қысқасы, демалыс күндері бізде үйде отыру деген болмайды.
Транспорт және көлік мәселесін қалай шешуге болады?
Джохор-Баруда қоғамдық көлік бар, бірақ ол тек орталық бөлігінде жүреді. Grab пен InDrive сияқты такси қызметтері жақсы жұмыс істейді және бағасы да қолжетімді: бағасы Алматыдағыдай, тіпті кейде одан арзанға да шығады. Бірақ мереке күндері немесе жаңбырлы уақытта көлікке тапсырыс беру қиындайды. Сол себепті көлігі жоқ отбасыларға бұл жерде өмір сүру біршама қолайсыз болуы мүмкін. Бақытымызға орай, мұнда көлікті айына 115 мың теңгеден басталатын сомаға жалға алуға болады. Ең бастысы — жүргізуші куәлігіңіз жарамды болуы керек, сонымен қатар жалға алу шарттарын мұқият оқып, кепілдік төлем жасау қажет. Егер ұзақ уақытқа келсеңіз, жергілікті Proton немесе Perodua маркалы автокөліктерді сатып алуға болады.
Медициналық сақтандыру қажет пе?
Малайзияда мемлекеттік медицина жүйесі азаматтар мен резиденттерге тегін немесе арзан негізгі медициналық көмек ұсынады. Ал шетелдіктер, соның ішінде туристер, әдетте барлық қызмет үшін толық құнын төлейді немесе жеке медициналық сақтандыруды пайдаланады. Елде Gleneagles сияқты ірі медициналық желілер бар, бірақ онда емделу қымбатқа шығады. Біз цифрлық көшпенділерге арналған Genki Global қызметі арқылы сақтандыру рәсімдедік. Әзірге отбасымыздың бәріне бірдей қажет бола қойған жоқ, бірақ сақтандырудың болғаны көңілге тыныштық береді.
Дәрігерге қаралу орта есеппен 6–15 мың теңге тұрады. Айтпақшы, бұл жерде өз бетіңше емделу қиын: дәрі-дәрмекті көбіне тікелей клиниканың өзі береді, ал дәріханаларда таңдау аз және рецепт талап етіледі. Мысалы, біз парацетамолды ала алмадық — рецепті болмаған соң сатпады.
Малайзия мен Джохор-Барудың артықшылықтары қандай?
- Қарапайым өмір салтын ұстансаң, мұндағы бағалар Алматыдағымен шамалас.
- Саяхатқа шығу өте оңай — бүкіл Азия жақын маңда, ал көршілес Сингапур мен Куала-Лумпурда түрлі концерттер, көрмелер мен мәдени шаралар жиі өтеді.
- Қашықтан жұмыс істеу — әсіресе фрилансерлер мен баласы бар отбасылар үшін таптырмас мүмкіндік. Үйге бала күтуші жалдап, өз ырғағыңмен жайлы өмір сүруге болады.
- Экспаттар ортасы — жайлы аудандарда жаңа достар табу оңай, жалғыздық сезілмейді.
- Халқы өте қарапайым әрі мейірбан — сабырлы, сыпайы, әрдайым көмектесуге дайын тұрады.
Егер сізге күншуақты ауа райы, қарапайым өмір салты, ағылшын тілді орта, тыныштық пен қолжетімді баға маңызды болса, Малайзия туралы ойланған жөн. Джохор-Бару — саяхат үшін емес, өмір сүру үшін келетін қала. Мұнда жаңа мәдениетті көріп, Оңтүстік-Шығыс Азияны жақынырақ тануға мүмкіндік бар.
Біз әрдайым көп саяхаттағымыз келетін, енді міне сондай мүмкіндік туды. Қазір шағын сапарларға жиі шығып тұрамыз. Бастапқыда тоғыз айға келдік, бірақ енді әрі қарай қайда барамыз деп ойланбаймыз — біз осы қалада тұрамыз, әзірге бәрі көңілімізден шығып жатыр.
