Жапонияда тұрғанға қанша ақша керек? Қазақ студентінің есебі
Пәтер жалдауға, тамақ пен көңіл көтергенге қанша кететінін есептеп шықтым.
Сәлем! Менің есімім — Мұхтар, мен Токионың шамамен 70 шақырым жерде тұрған университет қалашығы — Цукубада тұрамын. Көпшілік Жапонияны аса қымбат, тек қалталы адамдарға ғана қолжетімді ел деп ойлайды. Бірақ Токионың орталығынан алыстау аймақтарға шықсаңыз, баға сіз ойлағандай қорқынышты емесін көресіз. Мысалы, Цукуба Токиодан 10–20% арзан. Мұнда еріксіз ақша шашатын жер аз, ал азық-түлік пен көлік бағасы қолайлы. Негізгі шығын басқа жердегідей пәтер жалдауға, коммуналдық қызмет пен ішіп-жемге кетеді.
Бұл мақалада Жапонияда өмір сүргенге қанша жұмсайтынымды, неге такси қалталы адамдардың көлігі екенін және SIM-картаны рәсімдеу дейтін тұйық шеңберді қалай бұзуға болатынын айтып беремін.
Көшу: басы қатты, аяғы тәтті
Жапонияға адамдар әдетте не оқуға, не жұмыс бабымен келдеі.
Жұмыс
Алдымен жұмыс берушіні табасыз, виза содан кейін ғана рәсімделеді. Жұмыс визасын өз бетіңізше алу мүмкін емес, әуелі оффер керек. Көп салада жапон тілін (N3–N2 деңгейінде) білген аса маңызды. Тек IT мен ғылым бағытында ағылшын тілін білген жеткілікті. Бос жұмыс орындарын LinkedIn, GaijinPot не Daijob платформаларынан іздеуге болады. Оффер алғаннан кейін компания сізге COE (Certificate of Eligibility) құжатын рәсімдеуге өтініш береді. Сол COE-мен Қазақстандағы консулдыққа барасыз, ал елге келгеннен кейін әуежайда Residence Card аласыз — ол сіздің басты құжатыңыз.
Оқу
Оқу бойынша келген оңай: құжаттарды рәсімдеуге университеттің өзі көмектеседі. Грант иегері болсаңыз (мысалы, MEXT), оқу орны мәліметтеріңізді консулдыққа өзі жібереді. Виза шамамен бір аптада тегін әрі тез дайындалады.
Елге келген бойда сізге Residence Card береді. Одан кейін қала әкімдігіне (City Hall) барып тіркелуіңіз қажет. Студенттерге бұл кезеңде әдетте тьюторлар көмектеседі.
Жапонияға қалай жетуге болады?
Қазақстаннан Токиоға тікелей ұшатын рейс жоқ. Астанадан жұрт көбіне Сеул, Ташкент, Дубай не Қытай арқылы келеді. Ақша үнемдегіңіз келсе, Қытай не Өзбекстан арқылы ауысып мінетін рейстерді таңдаған дұрыс.
Тұратын жер
Жапонияда үй жалдаған қымбат. Пәтер іздеуге ең қолайлы сайт — suumo.jp. Баға үйдің қандай материалдан — ағаштан не бетоннан салынғанына да байланысты. Бетоннан салынған, орталыққа жақын бір бөлмелі пәтердің жалдау ақысы айына шамамен 35 мың иеннен (≈140 мың теңге) басталады.
Пәтерге кірген кезде негізгі шығындар бірден шығатыны қиындық тудырады: алғашқы айдың төлемі, депозит, риелторға комиссия, құлыптарды ауыстыру ақысы, тіпті жәндіктерден сақтандыру да өзіңізден. Айтпақшы, жиһазды да өзіңіз сатып аласыз.
Газ, жарық және су орта есеппен айына 7 500 иен (≈30 мың теңге) тұрады. Қыста бұл сома екі есе өседі — орталық жылыту жоқ, жылыну үшін кондиционер немесе жылытқыш қолдануға тура келеді. Ал интернет көбіне жалдау ақысына кіреді.
Менің жолым болып, жатақханадан бірден бөлме табылды. Төлемі — айына 35 мың иен (шамамен 140 мың теңге), одан бөлек тағы 30 мың иен депозит (120 мың теңге) төледім.
Байланыс
Жапонияда SIM-картаны оп-оңай сатып ала алмайсыз. Бұл қауіпсіздік шаралары мен терроризмнің алдын алу талаптарымен байланысты. Сол себепті шешімі қиын тұйық шеңберге тап боласыз: нөмір алу үшін банк шоты керек, ал шот ашу үшін көбіне телефон нөмірін сұрайды. Шешімі мынадай: алдымен банк шотын ашып алыңыз (кейбір банктер жергілікті нөмірсіз немесе уақытша нөмірмен тіркей береді), содан кейін ғана операторға барасыз.
Ең танымал операторлар — SoftBank, AU, Docomo. Бірақ одан арзандары да бар: IIJmio, Rakuten Mobile, Y!mobile. Айлық тарифтің орташа бағасы — 3 мың иен (шамамен 12 мың теңге). Уайфаймен жүремін десеңіз, ең арзан тарифті ала беріңіз.
Тамақ
Үйде тамақ пісірген арзан, бірақ одан тез шаршайсыз. Оның үстіне, Жапония — дайын ас елі. Дүкендегі дайын бентоның бағасы 400–500 иен (1 600–2 000 теңге). Университетімнің асханасында да түскі ас шамамен 300–800 иен (1 200–3 200 теңге) тұрады.
Жапониядағы азық-түлік бағасы әртүрлі. Сүт пен жұмыртқаның бағасы қалыпты, ал жеміс-жидек бағасын естіп, шошып кетуіңіз мүмкін. Негізгі азық-түлікке (сүт, нан, печенье, паста) аптасына 2–3 мың иен (8–12 мың теңге) жұмсаймын.
Азық-түлік | Бағасы |
|---|---|
Сүт | 300 иен (1 200 теңге) |
Нан | 100–200 иен (400–800 теңге) |
Жұмыртқа (10 дана) | 400 иен (1 600 теңге) |
Алма (1 дана) | 300 иен (1 200 теңге) |
Картоп (3–5 дана) | 200 иен (800 теңге) |
Қызанақ (3–5 дана) | 500 иен (2 000 теңге) |
Азық-түлік | Бағасы |
|---|---|
Сүт | 300 иен (1 200 теңге) |
Нан | 100–200 иен (400–800 теңге) |
Жұмыртқа (10 дана) | 400 иен (1 600 теңге) |
Алма (1 дана) | 300 иен (1 200 теңге) |
Картоп (3–5 дана) | 200 иен (800 теңге) |
Қызанақ (3–5 дана) | 500 иен (2 000 теңге) |
Тағы да айтайын: жалқау әрі үнемшіл жандарды құтқаратын нәрсе — дайын ас (бенто-жиынтықтар). Таңдау өте көп, бағасы 300 иеннен (1 200 теңгеден) басталады. Сапасы қандай екен деп қам жемеңіз: Жапонияда тамақ қауіпсіздігіне қойылатын талаптар өте қатаң, сондықтан дайын бенто — қауіпсіз түскі ас.
Азық-түлікті қайдан алған дұрыс?
- Lopia. Бағасы төмен, көкөніс те, жаңа сойылған малдың еті мен балық та көп, бентолары да жақсы. Мұнда тек қолма-қол ақша қабылдайтынын ескеріңіз.
- Kasumi. Үйдің жанындағы немесе университет маңындағы ең қолайлы дүкендердің бірі. Карта, QR-код (PayPay жүйесі арқылы) немесе қолма-қол төлеуге болады. Кассада толтыра салатын бонус картасы бар.
- TRAIL. Гипермаркет. Бұл жерден жұрт азық-түлік, тұрмыстық химия, (шәйнектен тоңазытқышқа дейін) шағын техника және арзан киім алады.
- Daiso. «Барлығы 100 иен» форматындағы классика (кейбірі сәл қымбат). Ілгіш, жууға арналған губкалар, ыдыс-аяқ пен үйге қажет ұсақ-түйек алғанға таптырмас жер.
Көлік: автобус, такси мен велосипед
Жапон қоғамдық көлігі секундына дейін дәлме-дәл жүреді. Метро бармайтын жердің бәріне міндетті түрде автобус қатынайды.
Автобус (Tsukuba Loop Bus). Цукубада кампустан қала орталығына жетудің негізгі тәсілі — осы. Бір реттік жолақы қашықтыққа қарай 200–350 иен (800–1 400 теңге). Студенттерге жылдық абонемент алған тиімді — 20 мың иен (80 мың теңге).
Такси. Бірден айтайын: такси қымбат. Кез келген жерде көлік шақырта салатын әдетті ұмытыңыз — мұнда такси ауқатты адамдар ғана мінетін көлік іспетті. Минуттына емес, жай отырғаныңыздың өзі 500–700 иен (2 000–2 800 теңге) шығады. Одан кейін әр 300 метр сайын есептегіш 100–150 иен (400–600 теңге) қосады. Түнгі тариф (22:00–5:00) 20–30% қымбат. Мұны қалтам көтермейді десеңіз, DiDi, JapanTaxi немесе Uber жүктеп алуға болады (Uber — ең қымбаты).
Велосипед. Студентке ең тиімді әрі ең арзан көлік. Цукубада көпшілік велосипедпен жүреді, тұрақ мәселесі жоқ. Айдалған велосипедті Facebook Marketplace-тен алуға болады — бағасы шамамен 10 мың иен (40 мың теңге). Немесе жалға аласыз: Tsukuba Cycle Chic қызметі арқылы төрт айдан бір жылға дейін велосипед жалдауға болады. Бағасы — велосипедтің жағдайына қарай 4 500–10 000 иен (20–40 мың теңге).
Сабақтан шаршағанда баратын жерлер
Цукуба — оқу-білім қаласы. Қызу түнгі өмірі бар мегаполис емес, тып-ыныш, жайлы әрі қауіпсіз жер. Түнгі серуенге, бас қосуға арналған орындар көп емес, бірақ табуға болады.
Тегін (не су тегін)
- Саябақтар. Қалада саябақ көп. Ең ірісі — Doho Park: мұнда көл, жаяу және жүгіру жолдары, спорт алаңдары бар.
- Tsukuba Botanical Garden. Университеттің дәл жанында орналасқан. Жай күндері кірген ақылы, бірақ мерекелерде және «студенттік апта» кезінде тегін.
- Science Square Tsukuba. Бұл оқу-білім қаласы емес пе! Сондықтан мұнда интерактив көрмелер өтеді. Жеңілдіктер мен ашық есік күндері жиі болады.
- Қала фестивальдері. Қала орталығында жәрмеңкелер жиі ұйымдастырылады — кіру тегін, атмосферасы ғажап.
Ақылы жерлер
- Кино. Қарапайым билет шамамен 1 800 иен (7 200 теңге) тұрады. Бағасы жоғарылау, бірақ студенттерге арналған «студенттік күндер» бар (көбіне сейсенбіде) — ол кезде билет 1 200–1 400 иенге (4 800–5 600 теңге) түседі.
- Барлар. Мұндағы орындардың форматы шағын әрі тыныш болады. Бір саптыаяқ сыра — шамамен 600 иен (2 400 теңге), ал коктейльдер — 700 иен (2 800 теңге).
Спорт
Студенттерге арналған тегін зал бар, бірақ ол үнемі лық толы, әрі жаттығу құралдары аз. Жайлы жаттыққым келеді десеңіз, жеке фитнес-клубтарды қарастырған дұрыс. Айлық абонемент шамамен 3 000 иен (12 000 теңге) тұрады.
Жалпы шығын
Бюджет әркімнің өзіне байланысты, әрине. Біреу стипендиядан стипендияға дейін үнемдеп өмір сүрсе, енді біреудің кофе ішпесе, басы ауырады дегендей. Айлық шығын шамамен мынадай:
Режим | Не кіреді? | Бюджет (мың иен) | Бюджет (мың теңге) |
|---|---|---|---|
Эконом | Жатақханада тұрасыз, үйден тамақ ішесіз, велосипедпен жүресіз. Жаяу серуендеп, YouTube-тан видео көріп, көңіл көтересіз. | 60 | 240 |
Комфорт | Пәтер жалдайсыз, аптасына 1-2 рет кафеге барасыз, фитнес пен түрлі тәттілер аласыз. | 85 – 100 | 380 – 450 |
Аста-төк | Жақсы пәтер жалдайсыз, таксимен жүресіз, киім-кешек алып, кино мен клубтарға барасыз. | 120 – 150 | 530 – 660 |
Эконом
Не кіреді?
Жатақханада тұрасыз, үйден тамақ ішесіз, велосипедпен жүресіз. Жаяу серуендеп, YouTube-тан видео көріп, көңіл көтересіз.
Бюджет (мың иен)
60
Бюджет (мың теңге)
240
Комфорт
Не кіреді?
Пәтер жалдайсыз, аптасына 1-2 рет кафеге барасыз, фитнес пен түрлі тәттілер аласыз.
Бюджет (мың иен)
85 – 100
Бюджет (мың теңге)
380 – 450
Аста-төк
Не кіреді?
Жақсы пәтер жалдайсыз, таксимен жүресіз, киім-кешек алып, кино мен клубтарға барасыз.
Бюджет (мың иен)
120 – 150
Бюджет (мың теңге)
530 – 660
Жапония — жайлы, қауіпсіз әрі жұрттың әлеуметтік жауапкершілігі жоғары ел. Жүйесі қатал. Алғаш келген адамға ережесі тым көп болып көрінуі мүмкін. Ал бюрократияға бейімделіп алған соң, айналадағы тыныштық пен мінсіз тәртіптен бастап университетке дейінгі тегіс жолдарға дейін — бәрінен мұның оң тұстарын байқай бастайсыз.
Бұл жаққа келуге тұра ма? Әрине. Жапонияны шектен тыс романтизациялау керек пе? Әсте жоқ.
