Совет сәулеті мен Еуропа атмосферасы: Минск бойынша гид
Кеңестік модернизм, беларус мәдениеті мен заманауи арт-кеңістіктер.
Минск — саяхатшыға сырын бірден ашпайтын қала. Оның сұлулығы ұсақ-түйекте жасырынған: әсемдігін ескі үйдің қасбетінен, трамвай терезесіне түскен күн сәулесінен, көшедегі шағын кофеханадан шыққан хош иістен табасыз. Мұнда кең даңғылдар бойымен де, Жоғарғы қаланың тыныш көшелерімен де ұзақ серуендеп жүруге болады. Бұл қалада уақыт баяу жылжиды.
Минск — сталиндік ампир стилі индустриал лофтпен және заманауи арт-кеңістіктермен қатар тыныстайтын, ал оның жанында әйнекпен қапталған жаңа ғимараттар бой түзеген астана. Алғашында қала сұрғылт тартқан көңілсіз мекендей көрінуі мүмкін, бірақ бірер уақыттан соң оның жылылығы мен жайлы атмосферасын сезінесіз.
Минскінің негізгі көрнекті жерлері
Минск қақпасы
Сталиндік ампир стиліндегі екі симметриялы мұнара қаланың кіреберісінде тұр. Сырт келбеті салтанатты көрінгенімен, бұл — кәдімгі тұрғын үйлер.
Тәуелсіздік даңғылы
Қаланың бас магистралі — әкімшілік ғимараттар, университеттер мен XX ғасырдың сәулет жәдігерлері қатар орналасқан кең даңғыл. Мұнда ампирден бастап модернизмге дейінгі түрлі стильдер тоғысады.
Тәуелсіздік алаңы
Бұл — қаланың да, Еуропаның да ең үлкен алаңдарының бірі. Оның айналасында негізгі мемлекеттік мекемелер жұмыс істейді. Сондай-ақ мұнда елдегі ең ірі университет корпусы, метро станциясы мен тағы бір маңызды туристік орын — Қызыл шіркеу бар.
Қызыл шіркеу (Әулие Симеон мен Елена шіркеуі)
Қызыл кірпіштен салынған үлкен католик шіркеуі — Минскідегі ең танымал сәулет туындыларының бірі. Кеңес дәуірінде бұл ғимарат музей, театр, тіпті киностудия ретінде де жұмыс істеген. Ал КСРО ыдырағаннан кейін шіркеу қайта діни мекемеге айналды.
Минск ратушасы
Бұл — көлемі шағын, ақ түсті ғимарат, бірақ Беларусь тарихы үшін аса маңызды нысан. XVI ғасырда мұнда қала өзін-өзі басқару құқығын алып, маңызды мемлекеттік шешімдер қабылданған. XIX ғасырда ратуша бұзылып, тек 2003 жылы ғана тарихи суреттер мен мұрағат деректеріне сүйене отырып, мұқият қалпына келтірілді.
Минскіде қайда баруға болады?
Мұражай мен кітапханалар
Ұлттық өнер мұражайы
Кіру құны: 10,5 беларус рублі (шамамен 1 600 теңге).
Жұмыс уақыты: дүйсенбі, сәрсенбі, жұма — 11:00–18:30; бейсенбі — 13:00–20:30; сейсенбі — демалыс күні.
Бұл елдегі ең ірі өнер мұражайы. Қорында ондаған мың туынды сақталған, олар он екі ғасырлық өнер тарихын қамтиды. Мұнда келген турист бірнеше сағат ішінде Беларустің ғана емес, жалпы Еуропа бейнелеу өнерінің қалыптасу және даму кезеңдерін шолып шыға алады.
Беларусь Республикасының Ұлттық кітапханасы
Көрініс алаңына кіру: 5–10 беларус рублі (шамамен 550–1 550 теңге).
Жұмыс уақыты: күн сайын 11:00–23:00 (соңғы лифт — 22:30).
Бұл — ромбокубооктаэдр пішінді футуристік ғимарат, оны кейде «білім алмасы» деп те атайды. Кейбіреулер бұл кітапхананы әлемдегі ең ұсқынсыз ғимараттардың бірі деп санаса, басқалары оны сәулет өнерінің жауһары деп жатады. Қараңғы түскенде ғимарат ішінен жарқыраған қала ғажап көрінеді. Бұл кезде кітапхана да түрлі-түсті жарықпен безендіріліп, нысан іші ажарлана түседі.
Беларусь Ұлттық тарихи мұражайы
Кіру бағасы: 20 белорус рублі (шамамен 3 081 теңге).
Жұмыс уақыты: сейсенбі–жексенбі, 10:00–19:00.
Көркем өнер мұражайында алған әсеріңіз жеткіліксіз болса, тарихи мұражайға бас сұғыңыз. Мұнда Беларусь тарихы толық қамтылған: ежелгі археологиялық артефактардан бастап тұрмыстық бұйымдар, өнер туындылары мен XX ғасырдың құжаттарына дейін қойылған.
Саябақтар
Қала маңындағы Троицк елді мекені
Свислочь өзенінің жағалауындағы пастель түсті үйлер — серуендеуге де, әдемі фотоларға түскенге де таптырмас орындардың бірі.
Горький саябағы
Минскінің алғашқы саябағы. Бұл жер қазір отбасылық демалысқа арналған ең танымал орынға айналды. Мұнда аттракциондар, батуттар, спорт алаңдары, тіпті планетарий де бар. Парк Свислочь өзенінің жанында орналасқан, қаласаңыз, өзенмен жүретін теплоходқа мінуге болады.
Минскіде 1 күнде не көруге болады?
Кейде саяхатқа көп уақыт бола бермейді. Сол үшін біз қаланы бір күнде аралап, танысып шығуға арналған дайын маршрут жасап қойдық.
Таң: әуежайдан қала қақпасына дейін
Ұлттық әуежай қала орталығынан шамамен 30 шақырым жерде орналасқан. Қалаға жетудің ең қолайлы жолы — такси (Минскіде Yandex қызметі бар). Жол шамамен 35–40 минут уақыт алады, орташа құны — 60-75 белорус рублі (шамамен 9 000–11 500 теңге). Сондай-ақ арнайы №300Э автобусымен баруға болады: ол әуежайдан тікелей «Орталық» автовокзалына дейін жүреді. Жол ақысы — 4 белорус рублі (шамамен 616 теңге). Ол автовокзал теміржол вокзалынан небәрі бірнеше минуттық жерде орналасқан. Дәл осы маңда астана қонақтарын бірінші болып қарсы алатын атақты сәулеттік нысан — Минск қақпасы тұр.
Дәл осы қақпадан Тәуелсіздің даңғылы бастау алады. Бұл көше — Минскінің күретамыры. Мұнда ХХ ғасыр сәулетінің алуан кезеңдері тоғысып жатыр: сталиндік ампирдің зор әрі салтанатты ғимараттарынан бастап, 60-80-жылдардағы модернистік нысандарға дейін көруге болады.
Даңғыл қаланың маңызды нүктелерін бір желіге біріктіріп, ең басты орын — Тәуелсіздік алаңына алып келеді. Бұл жерде ерекше назар аудартатын нысан — Қызыл шіркеу, яғни Әулие Симеон мен Елена атындағы католиктер шіркеуі. Ол 1905–1910 жылдары қызыл кірпіштен тұрғызылған. Шіркеу неоромандық готика элементтерімен үйлесіп, Минскінің танымал символдарының біріне айналған.
Күндіз: орталық пен жағалау бойындағы серуен
Тәуелсіздік даңғылының кең көшелерінен өзгеше бейнені көргіңіз келсе, Карл Маркс көшесіне барыңыз. Мұнда Еуропа стиліндегі тар көшелер атмосферасын сезінесіз. Жол бойында кофеханалар, шағын мейрамханалар мен барлар жұмыс істейді.
Уақытыңыз болса, Ұлттық өнер музейіне кіріп шығыңыз. Мұнда Айвазовскийдің әйгілі «Азов теңізіндегі дауыл» картинасы, Шишкиннің «І Петрдің қорғаулы емен тоғайында (Сестрорецкіде)» полотносын, Йоханн Шрётер салған Радзивиллдер әулетінің портреттерін, сондай-ақ Аполлинарий Горавский сияқты беларусь кескіндеме шеберлерінің туындыларын көруге болады.
Содан кейін Минскінің тарихи бөлігі — Жоғарғы қалаға тартыңыз. Екінші дүниежүзілік соғыс кезінде бұл аудан қатты қираған. Бірақ ғимараттар мұрағат деректері мен ескі фотосуреттер негізінде қайта қалпына келтірілді. Қазір Бостандық алаңында Қасиетті Құдай Анасы шіркеуі мен Минск ратушасы тұр. Жазда мұнда ашық аспан астында концерттер, фестивальдер мен жәрмеңкелер өтеді. Сол себепті бұл жерге кешке келген жақсы.
Саяхатты қала маңындағы Троиц елді мекенінде түйіндеуге болады. Свислочь жағасындағы пастель түсті үйлер ескі альбом бетінен түскендей әсер қалдырады. Бұл — суретке түскенге де, баяу серуенге де таптырмас орын.
Минскіні басқа қырынан көргіңіз келсе, Осмоловкаға барып көріңіз. Бұл аудан 40–50-жылдардағы қалпын сақтап қалған: аласа үйлер, тыныш аулалар, туристік маршруттарға кірмейтін ескі қаланың ерекше атмосферасы бар. Мұнда ұзақ серуеннен кейін бір сәт демалып жүруге, артынша спешелти кофеханалардың біріне кіруге болады. «Маркс» немесе ауданмен аттас «Осмоловка» кофеханасында кофе мен десерт алып, маңайдағы тіршілікті сырттай бақылап көріңіз.
Ал 2000 жылдардағы Минск бейнесін бір көргіңіз келсе, Ұлттық кітапханаға барыңыз. Әйнекпен қапталған зәулім ғимарат төбесінен қала ғажап көрінетін шолу алаңы бар.
Жанында әлемдік брендтер мен фуд-корт орналасқан ірі DANA Mall сауда орталығы тұр. Ал кітапхананың өзі әуежайға баратын жолдың бойында орналасқан, сол себепті жолай соққанға өте ыңғайлы.
Кеш: стрит-арт қаласы мен түнгі өмір
Көз байлана бастағанда Октябрь көшесіне тартыңыз. Бұл — стрит-арт пен техно-кештер орталығы. Бұрынғы зауыттар бүгінде өнер кластерлеріне айналған. Қабырғалар түрлі граффитимен көмкерілген, ал әр қадам сайын — дәмханалар, барлар мен мейрамханалар ұшырасады.
Жаздың жылы күндері «Песочницаға» барып көрген жөн («Жеңіс алаңы» метро станциясына жақын орналасқан). Ол — бұрынғы «Горизонт» зауытының аумағындағы ашық аспан астындағы кеңістік. Мұнда көше тағамдары, арт-нысандар мен жергілікті шоурумдар бар.
Ал түнге қарай Зыбицкая мен Революционная көшелерінде тіршілік қызады. Бұл — ел астанасындағы негізгі барлар шоғырланған көшелер.
Беларус тағамдарымен танысу
Беларус асханасы драникпен ғана шектелмейді. Холодниктің де дәмін көріңіз. Ол қызылша, айран және қаймақпен дайындалатын ашық-қызғылт салқын сорпа.
Сондай-ақ клёцки (қамырдан немесе картоптан жасалған кішкентай түйіршектер), колдуны (ішіне ет салынған драник) және верещаканы да (ет пен құймақпен бірге берілетін көне ұлттық тағам) байқап көруге әбден болады. Бұлар қара наннан жасалған кваспен не мүкжидек морсымен жақсы үйлеседі.
Азық-түлік дүкеніне жол түссе, тәтті сүзбелерден де ауыз тиіңіз. Белорустар әсіресе Полоцкіде өндірілетін, сыртында панданың суреті бар «Ми-шу!» сүзбесін жақсы көреді. Нағыз хит! Ал «Каштан» эскимосы қарапайым болса да, көпшілікке қатты ұнайды.
Тағы бір маствизит — «Центральный» универсамы. Мұнда совет кезі есінде бар саяхатшылар балалық шақтың тәттілерінен дәм татып, бальзам мен коньяк қосылған әйгілі «Оскар» кофесін ішіп көрсе болады. Үлкен терезенің жанында тұрып қалаға көз салу — бұл жердің міндетті рәсімі. Интерьері 50-жылдардағы кеңестік дүкен атмосферасын сол күйі сақтап қалған.
Турист білуі керек дүниелер
Метромен қалай жүруге болады?
Қазір Минскідегі метрода үш желі бар: Мәскеу желісі (қызыл), Автозауыт желісі (көк) және Зеленолужская желісі (жасыл). Барлық желі орталықта қиылысады, сондықтан қаланың негізгі көрікті жерлеріне жетіп алған өте оңай. Жолақы — 1 белорус рублі (154 теңге). Билетті кассада немесе автоматтан алуға болады, не болмаса бірден банк картасымен төлеуге болады. Метро күнделікті 05:30–00:40 аралығында жұмыс істейді, пойыздар әр 2–5 минут сайын жүреді.
Минскіден не ала келуге болады?
Кәдесыйлар. LSTR дүкеніне соғыңыз — онда жергілікті сипаттағы киім мен аксессуарлар сатылады. Ал Офистоннан беларус суретшілері жасаған стильді дәптерлер, картхолдерлер және магниттер сияқты естеліктерді таба аласыз.
Тәттілер. Тәттіқұмарларға Беларусьтың атақты кәмпиттері — «Коммунарка», «Спартак» шоколадтарын, Бобруйск зефирін немесе қант себілген мүкжидекті алыңыз.
Минскіге қашан барған жөн?
Саяхатқа ең қолайлы уақыт — мамырдан қыркүйекке дейін: жылы, жасыл саябақтар, ашық аспан астындағы фестивальдер мен жазғы террасалар бар. Күзде қала ерекше әсем, бірақ күн суыта бастайды.
Қыста Минск жарықтарымен, мерекелік атмосферасымен қуантады, бірақ ылғалды климатқа байланысты суықты қатты сезесіз.
Минскіде қайда тұрақтауға болады?
Минскідегі тұратын жер көп — салтанатты қонақүйлерден бастап жайлы хостелдерге дейін бар.
- Қалада Hilton, Crowne Plaza, Marriott сияқты халықаралық желілер жұмыс істейді. Бір түннің құны орташа есеппен 100–170 доллар (52 000–89 000 теңге).
- Жергілікті колориті бар бутик-қонақүйлер көбіне Жоғарғы қалада орналасқан. Мысалы, Монастырский — ескі ғимаратты заманауи қызметпен үйлестірген жайлы орын. Бір бөлме бағасы орташа 70–100 доллар (37 000–52 000 теңге).
- Ақша үнемдегіңіз келсе, хостелдерді таңдаған дұрыс. Минск-Сити Хостел орталықта орналасқан, бір орын шамамен 8–10 доллар (4 200–5 200 теңге) тұрады.
Минскіде істеуге болмайтын нәрселер
- Беларусті «Белоруссия» деп атамаңыз. Бұл атау Совет дәуірін еске түсіреді және жергілікті тұрғындардың көбі бұл атауды онша ұнатпайды.
- Картоп туралы көп әзілдемеңіз. Иә, ол ұлттық тағамдарда көп кездеседі, бірақ стереотип пікір айтқан орынсыз. Оның орнына драниктің дәмін татып көріңіз — жергілікті халықтың бұл көкөністі неге мақтан тұтатынын түсінесіз.
- Қызыл жанып тұрса, жолдан өтпеңіз. Мәшинелер жоқ болса да, көшені кесіп өтпеңіз. Минскіде бұл ереже қатаң сақталады.
- Бір самокатты екі адамның тебуіне болмайды. Бұл ережеге қайшы, айыппұл салынуы мүмкін. Жаяу жүргіншілер де мұндайды аса жақтырмайды.
Сурет салған — Тася Козлова.
