Алматы метросы: кептелісте тұрғысы келмейтіндерге арналған гайд

Алматы — Әл-Фараби даңғылындағы кептелістен кездесуге кешігу — дерлік «құрметті» себеп саналатын қала. Бірақ күн сайынғы жол үстіндегі осы «медитацияға» қатысқысы келмейтіндер үшін бір құпия бар. Оның аты — метро. 

Біреулер автобуста көршісінің бамперіне көз тігіп отырғанда, сіз небәрі 20–30 минутта қаланың бір шетінен екінші шетіне жетіп барасыз. Метро жұмыс күндері — жұмысқа асыққанда да, демалыс күндері — қала орталығына шыққыңыз келгенде де құтқарады. Өйткені автотұрақ іздеу туралы ойлар-ақ бүкіл құлшынысты басып тастайды. Сонымен қатар метро — жай ғана көлік құралы емес, өнер туындысына жақын дүниенің өзі: әр станция жеке тақырыппен безендірілген шағын галерея іспетті. Әрине, бұл Ташкент метросы емес, бірақ Париждікі де емес.

Бұл мақалада сапарыңыз жылдам әрі жайлы өтуі үшін алматылық метрополитен жайлы барлық маңызды ақпарат бар. 

Алматы метросының құрылымы

Алматы метросы — жалғыз болсада, бірақ тиімді ойластырылған қызыл (А) желі. Ол солтүстік-шығыстағы «Райымбек батыр» станциясынан басталып, оңтүстік-батыстағы «Бауыржан Момышұлына» дейін созылады. Барлығы — 11 станция және 13,4 шақырым жол, ең көп жүктелген аудандарды қақ жарып өтеді. Басқалар Абай даңғылында кептелісте тұрғанда, сіз қала ортасына баяғыда жетіп, кофе ішіп үлгересіз.

Аз-маз тарих 

Алматыда метро салу идеясы 1980 жылдары пайда болған. Құрылысы 1988 жылы басталды, бірақ 90-жылдары жоба уақытша тоқтап қалды. Жұмыс тек 2000-жылдары қайта жанданып, 2011 жылдың 1 желтоқсанында алғашқы пойыздар жүре бастады — ол кезде небәрі жеті станция бар еді. Кейін желі біртіндеп кеңейді: 2015 жылы тағы екі станция ашылды, ал 2022 жылы соңғы екі станция қосылып, олардың саны 11-ге жетті. Бұл әлі бастамасы ғана. Қазірдің өзінде «Қалқаман» станциясының құрылысы жүріп жатыр, ал болашақта желіні «Барлық» базарына дейін жеткізу жоспарланған. 2030 жылға қарай орталықты әуежаймен және солтүстік аудандармен байланыстыратын тағы үш желі іске қосылады деп күтілуде. Жоспар шынымен де ауқымды.

Метродан аман-есен шығу ережелері (негізі бәрі оп-оңай)

Мұнда бәрі адамдардың жайлылығы үшін жасалған, бірақ бірнеше қарапайым ереже бар. Олар тек сізге ғана емес, айналаңыздағы жолаушыларға да өзін жайлы сезінуге көмектеседі: 

• Бірінші кезекте төлем жасауыңыз керек. Билетсіз, картасыз не жетонсыз турникет сізді өткізбейді. Картаңыздың балансын метроға түспей тұрып алдын ала тексерген дұрыс, өйткені байланыс барлық жерде бірдей ұстай бермейді.
• Бір билет  — бір сапар. Метро желісінде қалаға шықпағанша қалағаныңызша жүре беруге болады. Егер бағытыңызды шатастырып алсаңыз, ең жақын станцияда түсіп, қарсы бетке өте салыңыз.
• «Дәл сол жолаушы» болмаңыз. Есік қасында тұрмаңыз, алдымен адамдарды шығарып, содан кейін ғана өзіңіз кіріңіз. 
• No smoking, no party. Темекі тартуға және алкоголь ішуге қатаң тыйым салынған. 
• Тазалық — жайлылық кепілі. Өзіңізден кейін қоқыс қалдырмаңыз. 
• Қауыпті заттар — үйде қалсын. Өзіңізбен бірге үшкір заттарды, өрт қаупі бар не улы дүниелерді алып жүрмеңіз. Негізі, оларды бақылау-өткізу бекетінде-ақ ішке кіргізбей қояды.
• Жарыс жоқ. Станциялар — велосипед, ролик не самокатқа арналған трек емес. Тек мүгедектер арбасы рұқсат етілген. 

Алматы метросының сызбасы 

«Алмалының» орнына «Сайранға» кетіп қалмау үшін картаңызды ашық ұстаңыз. Оны ресми сайттан, қосымшадан табуға немесе 2ГИС-тен скрин жасап алуға болады.

Алматы метросының жұмыс тәртібі

Метрополитен таңғы 6:20-дан түнгі 00:00-ге дейін жұмыс істейді. Бірақ соңғы сәтке дейін күтпеңіз: соңғы пойыздар түн ортасына 10–15 минут қалғанда жүріп кетеді. 

Алматы метросының кестесін қайдан көруге болады 

• Ресми сайт 
• Алматы метрополитенінің мобильді қосымшасы 
• 2ГИС немесе Google Maps сияқты навигаторларда. 

Жол жүру бағасы мен төлем тәсілдері

Бір жаққа жол жүру билеті — 120 теңге. Оқушылар, студенттер және зейнеткерлер үшін жеңілдік бар — 60 теңге.

Төлем жасау тәртібі 

Жолақыны төлеу — бірнеше секундтық іс. Мұны былай жасауға болады: 

1. ONAY! картасымен: ең танымал тәсіл. Турникетке жақындатасыз, дыбыс шығады — өтіп кетесіз. ONAY! картасын қаладағы дүкендер мен газет киоскілерінен сатып алуға болады. Сондай-ақ виртуалды картаны ашып, онлайн толтыруға мүмкіндік бар. Бір картаны Қарағандыда, Өскеменде және еліміздің басқа қалаларында да қолдануға болатыны қуантады.
2. Мұнда банк «картешкіс» арқылы төлем жасауға болады: Visa, MasterCard пен Union Pay қабылданады. Терминалдар барлық станцияда бар. 
3. Жетон — ескілеу, бірақ әлі де қолайлы нұсқа. Кассадан не автоматтан сатып алуға болады. Туристерге өте тиімді. 
4. Метро смарт-картасы — метроны жиі пайдаланатындарға арналған. Алдын ала бірнеше жол жүру санына толтыруға болады. 

Жеңілдіктер 

Жеңілдікпен жүру (60 теңге) үшін ONAY! картасын қолданыңыз немесе жетон аларда студенттік не зейнеткерлік құжатыңызды көрсетіңіз.

Метро ішінде дұрыс бағыт табу

Адасып кетуіңіз екіталай. Барлық бағыттағыш үш тілде (қазақша, орысша, ағылшынша) жазылған. Платформаларда пойыздың келуіне қалған уақытты көрсететін таблолар орнатылған, ал вагон ішінде диктор аялдамаларды анық етіп хабарлап отырады.

Адасып қалсаңыз 

Қорықпаңыз. Келесі станцияда түсіп, платформаның екінші жағына өтіңіз. Метродан шықпағанша қосымша ақы төлеудің қажеті жоқ.

Қарбалас уақыттағы сапарларға арналған кеңестер 

Алматы метросы — Токио метросы емес, сондықтан қатты сығылыс болмайды. Бірақ таңертең (7:30–9:00) және кешке (17:30–19:00) адам көп болады. Жайлырақ жүру үшін бірнеше лайфхак:

• Пойыздың басына не аяғына барыңыз. Ортадағы вагондарда адам әрдайым көптеу. 
• Сапарыңызды 15 минутқа шегеріңіз. Кейде бұл бәрін шешіп, күтпеген кідірістерден құтқарады.
• Шығуға алдын ала дайындалыңыз. Егер сіздің станцияңыз келесі болса, есіктерге біртіндеп жақындаған жөн.
• Бұндай уақытта жетонды қолдану тиімсіз. ONAY! картасымен немесе банк картасымен төлеу әлдеқайда жылдам. Егер картаңыз болса, оны қолданыңыз.
• Эскалаторда оң жақта тұрыңыз. Сол жақ — асығыс адамдарға арналған. 

FAQ: Қысқаша негізгі ақпарат

Алматы метросында неше станция бар? Бір желіде ұзындығы 13,4 км құрайтын 11 станция. 

Жолақыны карта немесе телефон арқылы төлеуге бола ма? Иә, ONAY! картасы немесе кез келген банк картасы (байланыссыз төлем) жарайды.

Метро нешеде ашылады? Таңғы 6:20-да. 

Метро түнде жұмыс істей ме? Жоқ, түнгі 00:00-де есіктер жабылады.

Wi-Fi бар ма? Әзірге жоқ, музыка мен подкасттарды алдын ала жүктеп алған жөн.

Желілер арасында ауысып отыруға бола ма? Қазіргі уақытта бір желі ғана, ауысып отыру жоқ.

Адасып қалсам не істеу керек? Сызбаны іздеңіз, 2ГИС қосымшасын ашыңыз немесе станция қызметкерінен сұраңыз.

Фото және видео түсіруге бола ма? Жеке мұрағатқа қалағаныңызша түсіре аласыз. Кәсіби түсірілім үшін рұқсат қажет. 

Бақылау камералары бар ма? Иә, олар қауіпсіздік үшін орнатылған. 

Велосипед не самокат алып өтуге бола ма? Басқа жолаушыларға кедергі келтірмейтіндей, жиналған түрінде болуы керек.

Мүгедектерге жағдайлар жасалған ба? Иә, станцияларда лифттер, пандустар және тактильді бағыттағыштар бар.