Алматының тегін жерлері: музейлер, термалды ванналар, концерттер және жаттығу алаңдары
Aviasales.kz оқырмандарына арнап керемет топтама дайындап қойдық.
Кез келген сапар ең алдымен бюджет жоспарлаудан басталады. Visit Almaty мәліметінше, шетелдік туристер Алматыда күніне орта есеппен $300, ал іскерлік сапармен келгендер шамамен $900 жұмсайды. Бірақ Алматы шетелдіктерді ғана емес, ең алдымен еліміздің өзге өңірлерінің тұрғындарын тартады. 2024 жылы қала 2 миллионнан астам қонақ қабылдады, оның 1,6 миллионы — қазақстандықтар. Шынтуайтында еліміздің тұрғындары үшін (сіз VIP-қазақ болмасаңыз) бұл сома бір күндік емес, бүкіл сапарға жететін бюджет деуге болады.
Жалғыз саяхаттасаң әйтеуір бір амалын табуға болады, ал бүкіл отбасы болып бару біршама шығынды талап етеді: салыстырмалы түрде қымбат қоғамдық көлік, такси, саны көп дәмхана мен сауда орталығы, көз тартатын сөрелер және «ұлы алматылық барахолка», онда соңғы мың теңгеңіз бен жолға қайтар билетке дейін жұмсап жіберуіңіз мүмкін.
Абырой болғанда, бұған да шешім бар — сапар барысында барынша үнемдеуге болады. Сапа деңгейін түсірмей үнемдеу үшін біз осы жолнұсқаны жинақтадық. Ол сізге Алматыда тегін немесе өте арзан жерлер мен іс-шараларды табуға көмектеседі, қала көркін тамашалап, оның мәдениетімен жақынырақ танысуға мүмкіндік береді.
— Әрдайым өзіңізбен бірге су мен жеңіл тіскебасар алып жүріңіз, әсіресе жаяу серуендеуді немесе ірі шараларға қатысуды жоспарласаңыз.
— Visit Almaty және «Давай Сходим» сияқты парақшаларды бақылап жүріңіз — мұнда іс-шаралар афишасы үнемі жарияланып тұрады.
— Жолақы төлеу ыңғайлы болуы үшін Onay картасын алыңыз немесе қосымшасын жүктеп алыңыз.
Тегін музейлер
Алдымен ең маңыздысынан бастайық: мемлекеттік музейлердің басым бөлігіне кіру аса көп шығынды талап етпейді, ал студенттер мен зейнеткерлерге жиі жеңілдіктер қарастырылған, кей күндері тегін іс-шаралар да өткізіліп тұрады. Мысалы, Орталық мемлекеттік музейге билет ересектерге небәрі 500 теңге тұрады. Қастеев музейіне кіру де сонша бағаға шығады. Қазақстандағы ең ірі көркемсурет музейі саналатын Қастеев музейінде қазақстандық және шетелдік суретшілердің туындыларын тамашалауға болатын тегін көрмелер жиі өтеді. Музей қорында 25 мыңнан астам өнер туындысы бар. Тегін іс-шараларды өткізіп алмау үшін, сапарға шықпас бұрын музейдің ресми сайтына немесе әлеуметтік желідегі парақшаларына көз жүгіртіп қойыңыз.
Алматыда тегін музейлер де бар. Мысалы, Ықылас атындағы Қазақ халық музыкалық аспаптар музейінде қазақтың дәстүрлі музыкалық аспаптарының бірегей коллекциясы қойылған.
Жыл сайын мамыр айында Алматыда «Музейдегі түн» фестивалі өтеді. Бұл күні қаладағы музейлердің есігі барлық келушіге ашық болады. Қонақтарды сахналық қойылымдар, уақытша көрмелер және экскурсиялар күтеді. Бір түннің ішінде бірнеше жерге барып шығуға болады — өнерді қосымша шығынсыз тамашалаудың тамаша мүмкіндігі.
Өнер дегенде ішкен асыңызды жерге қоятын болсаңыз, Oner Corner галереясының афишасына назар аударыңыз — мұнда бейнелеу өнерінен бастап мультимедиялық инсталляцияларға дейін түрлі көрмелер жиі өтеді. Кейбір шараларға кіру тегін. Сондай-ақ эксперименталды ART-убежище Bunker театрында да қойылымдарды тегін көруге болады. Театр түлектерінің қойылымдарына қалаған адам қатыса алады.
Қаладағы тегін шолу алаңдары
Forum сауда орталығының шатырындағы паркинг. Сенесіз бе, жоқ па — бұл сауда орталығының шатыры Алматы орталығындағы ең қолжетімді әрі ерекше шолу алаңдарының бірі саналады. Мұнда кешке суретке түсіп, жұмыс арасында тынығып ала аласыз. Ең бастысы — бұл жерге күн батқан кезде келу керек.
«Абай» метро станциясының жанындағы шатыр. Байтұрсынұлы көшесі бойындағы ауланың тереңінде керемет жер бар — ашық шатыр, ол жерден қаланың оңтүстік бөлігі мен тауларға тамаша көрініс ашылады. Шатырға шығу үшін ауладағы аркадан өтіп, өрт сатысымен көтерілу керек немесе бейресми кіреберіс тауып алыңыз. Кіру тегін, бірақ сақтық танытып, жергілікті тұрғындарға құрметпен қараған жөн.
Бутаковкаға баратын жолдағы панорамалық көрініс. Көптеген турист негізгі соқпақпен жүреді, бірақ сарқырамадан солға бұрылып, сәл жоғары көтерілсеңіз, айналадағы шыршалы шыңдармен қоршалған қаланың қайталанбас панорамасы ашылады.
Таудағы тегін термалды ванналар
Өзіңізбен бірге тіскебасар, шомылатын киім пен сүлгі алыңыз да, №12 автобусқа мініп, соңғы аялдамаға дейін барыңыз. Сол жерден тегін термалды бұлақтарға жетесіз. Жол бойында «денсаулық баспалдағы» бар — бұл да қала тұрғындары арасында танымал тегін орындардың бірі әрі көрікті жер саналады.
«Апа Катя» кафесінің жанындағы термалды бөшкелер жыл бойы жұмыс істейді. Мұнда киім ауыстырып, демалатын орын бар, ал екі аттам жерде спорт алаңы орналасқан. Шомылып алған соң Горельник сарқырамаларына баруға болады. Соқпақ Шымбұлаққа апаратын жолдың жанынан басталып, өзендер мен пикник жасауға ыңғайлы табиғаты әсем жерлер арқылы өтеді. Бұл бағыт тегін және демалыс күндеріне арналған таптырмас таңдау.
Осыған ұқсас термалды бұлақтар Алма-Арасан шатқалында да бар. Шарттары сол — бәрі тегін, киім ауыстыруға арналған орын сол жерде бар.
Жаттығу жасауға болатын әдемі жерлер
Скандинавиялық жүріс
Алматының шығыс бөлігінде «Денсаулық соқпағы» орналасқан — бұл Кіші Алматы өзенінің бойымен өтетін терренкур. Мұнда қала тұрғындары жүгіріп, йогамен және медитациямен айналысады, балаларымен және достарымен серуендейді. Ұзындығы 4,5 км болатын соқпақ Тәттімбет көшесі мен Достық даңғылының бойымен параллель өтеді. Бұл орташа жүктемемен жаттығу жасауға таптырмас орын, ал егер спортқа әуес болмасаңыз, аптап ыстық күні ағаштардың көлеңкесінде жай ғана серуендеп қайтыңыз.
Серуенді Royal Tulip аялдамасынан бастаған дұрыс — өзен бойымен жоғары көтерілмей, төмен қарай түсесіз.
Жүгіру
Егер сіз жүгіруді ұнатсаңыз, Медеу жаққа таңда бару — дене мен жанға арналған тегін спа десе болады. Таза ауа, көліктің аздығы, әдемі көріністер — мұның бәрі кез келген жүгіруді (тіпті жолдың жартысын жаяу жүрсеңіз де) ерекше етеді. Кіші Алматы өзенінің жағалауында жаттығу аймақтары, турник пен далаға қойылған кілемшелер бар. Мұнда жұмыс күндері тегін жаттығулар өтеді — тек келіп, қосылып кетсеңіз болғаны!
Трекинг
Көк төбе соқпағы. Егер Көк төбеге арқанжолмен көтерілгіңіз келмесе, Достық даңғылымен қиылысатын жерден басталатын көрікті соқпақты бойлай көтеріліңіз. Жол бойы Алматының керемет көріністері ашылады, әсіресе күн батар шақта тамаша болады. Бұл — артық шығынсыз әдемі фотосуреттер түсірудің тамаша жолы.
Медеу мен Шымбұлақтың баурайы. Мұз айдыны мен шаңғы көтергіштері ақылы болғанымен, маңайда жаяу серуендеуге және пикник жасауға ыңғайлы тамаша тегін бағыттар бар. Медеу мен Шымбұлақты жалғайтын жаяу соқпақ — демалыс күндері жергілікті тұрғындар мен туристер үшін белсенді демалыстың таптырмас орны.
Фурманов шыңы. Алматыдағы ең әсерлі әрі жетуі қиын табиғи көрікті жерлердің бірі. Бұл — қаланың көрінісі керемет ашылатын танымал треккинг бағыты. Шыңға көтерілуге 3–4 сағат уақыт кетеді, ал шыңның биіктігі — 3053 метр. Саяхатқа ыңғайлы аяқкиім киіп, су алып шыққаныңыз дұрыс.
Воркаут
Жуырда жаңартылған Есентай өзенінің жағалауы — ағаштар мен жаяу жүргінші жолдарынан тұратын ұзын дәліз іспеттес. Ол жүгірушілерге, итпен серуендейтіндерге және табиғат пен қала көрінісінен ләззат алғысы келетіндерге танымал орынға айналды. Мұнда балалар алаңы, воркаут аймағы, беседка, муралдар және тағы басқа қызықты дүниелер бар.
Велоспорт
Бұл нұсқа мүлде тегін болмаса да, егер велосипед тепкенді білсеңіз, оны жалға алып, қаланың жоғарғы жағынан төмен қарай түсуге болады. Мысалы, әл-Фараби — Достық қиылысынан немесе Ескі алаңнан Гоголь көшесіне дейін төмен түсіп көріңіз. Ең дұрысы — ертемен немесе түнде жүрген жақсы, өйткені ол кезде адам да, көлік те аз болады. «Жалдау ақысы қымбат емес, ал алатын эмоцияңыз — керемет!» — дейді Aviasales.kz-тің смм-менеджері Мира.
Абай болыңыз және велосипед тебуді енді үйреніп жүрсеңіз, айдамағаныңыз дұрыс болады — барлық жерде веложолақтар жоқ, сондықтан кейде автомобиль жолымен немесе жаяу жүргінші жолымен жүруге тура келеді (әрине, жаяу жүргіншілерге кедергі келтірмесеңіз). Қалай дегенмен де, епті болып, велосипедті жақсылап айдау керек.
Үстел теннисі
Құрманғазы — Абылай хан көшелерінің қиылысында футбол және баскетбол алаңдары мен скейт-аймағы бар шағын саябақ бар. Ең бастысы — мұнда үстел теннисі үшін тегін аймақ қарастырылған. Егер ойнап, жергілікті әуесқойлармен жарысқыңыз келсе, осы жерге міндетті түрде барып көріңіз. Ең дұрысы — өзіңізбен бірге теннис жиынтығын ала бару, бірақ жергілікті тұрғындардан уақытша сұрап алуға да болады.
Йога
Йогамен кез келген саябақта айналысуға болады, бірақ егер қаланың ішінде тыныш жер іздесеңіз, Бірінші Президент Қоры саябағында (Бірінші Президент саябағымен шатастырмаңыз) жаттығу жасап немесе пикник ұйымдастыруға болады. Бұл саябақ қала әкімдігінің дәл артында орналасқан — мұнда әрдайым адам аз, таза әрі жасыл желек көп. Шынығып алған соң, мәдени азық алу үшін Мемлекеттік музейге барып қайтыңыз (кіру ақысы — 500 теңге).
Тегін жеміс-жидектен дәм татып көру
Алматы базарлары — жай ғана сауда орындары емес, нағыз мәдени көрнекі жерлердің бірі. Мұнда бәрі керемет: қарбалыста жүрген қала тұрғындары, түрлі-түсті сауда қатарлары, сөрелерде тізіліп тұрған жеміс-жидек, шөптер мен дәмдеуіштер. Мұның бәрін өз көзіңізбен көруге мүмкіндік бар: міндетті түрде қаланың ең көне базарларының бірі — Көк базарға барып көріңіз. Ол 1875 жылы ашылған. 1887 жылғы жойқын жер сілкінісінен кейін базар қайта қалпына келтіріліп, қазіргі атауына ие болған. Мұнда азық-түліктен бөлек, киім-кешек, аяқкиім, ойыншықтар, кәдесыйлар және басқа да заттарды табуға болады. Қарныңыз ашып кетсе, «Орал» асханасына кіріп шығыңыз — біздің авторлар мұнда дәмді лағман пісіреді дейді, бір порциясы екі адамға жетеді екен.
Мұнда ақша жұмсамай шығу қиын: мың теңгеге бірнеше алма, біраз өрік пен алхоры сатып алуға болады. Ал егер жай ғана базар аралап, алманың немесе құрттың түр-түріне қызыға қарап тұрсаңыз, сатушылар сізге міндетті түрде дәм татқызып көреді. Кім білсін, базарда бір-екі сағат серуендеп жүріп-ақ күні бойы тоқ болуыңыз мүмкін!
Көк базардан бөлек, Алматыда дәм татып көріп, саудаласуға болатын басқа да базарлар көп. Мысалы, «Сарыарқа», «Арыстан», «Жетісу» және тағы басқалары.
Ашық аспан астындағы тегін концерттер
Панфилов пен Жібек жолы көшелері — Алматыға алғаш рет келгендер үшін міндетті түрде баруға тиіс орындардың бірі. Мұнда «Арбат» деп аталатын жаяу жүргінші аймағы орналасқан. Онда жайлы кафелер мен шығармашылыққа толы атмосфера бар.
Күн сайын кешкісін Арбатта көше музыканттарының тегін өнер көрсетуін тамашалай аласыз. Бұл — әуесқойлар, мектеп оқушыларының топтары, музыка колледждерінің студенттері немесе қазақстандық сахнаның жаңа жұлдыздары болуы мүмкін. Егер біреудің орындауы ұнап қалса, шәйпұл беруге немесе қолма-қол ақша қалдыруға тартынып қалмаңыз. Бір кездері дәл осы Арбатта dudeontheguitar мен Иван Дорн да өнер көрсеткен болатын.
Сондай-ақ әр айдың соңғы демалыс күндері сағат 10:00-ден 18:00-ге дейін Арбатта қолөнершілер жәрмеңкесі өтеді. Мұнда былғарыдан, ағаштан, матадан жасалған бірегей бұйымдар мен тағы да басқа қызықты заттарды табуға болады.
Алматының мәдени күнтізбесіне енген тағы бір жыл сайынғы шара — Spirit of Tengri фестивалі. Ол жыл сайын маусым немесе шілде айында өтеді. 2013 жылы алғаш рет өткен бұл музыкалық фестиваль қазір Орталық Азиядағы ең ірі этникалық шараға айналды. Егер этникалық өнерді ұнатсаңыз, бір күн болса да фестивальге міндетті түрде барып көріңіз — ол тегін өтеді.
Ашық саябақтар мен серуендеуге, пикник жасауға арналған жасыл аймақтар
Орталық парк
Орталық парк
Ботаникалық бақ
28 гвардияшы-панфиловшылар саябағы
Бұл саябақ — әдемі ғана емес, тарихи маңызы бар орын. Мұнда Вознесенск кафедралды шіркеуі, Офицерлер үйі және жоғарыда айтылған Музыкалық аспаптар музейі орналасқан. Саябақ 1870-жылдары зират бағы ретінде құрылған және бірнеше рет атауын өзгерткен, ал 1942 жылы қазіргі атауын алған.
Тегін демалыс мүмкіндіктерінің бірі — көгершіндерге жем беру және Вознесенск шіркеуінің ішіне кіріп көру. Аңыз бойынша, ол бірде-бір шеге қолданылмай салынған екен.
Егер сіз шіркеулерді ұнатсаңыз, Қасиетті Қазан соборы аумағындағы үңгір шіркеуіне де барып көріңіз — кіру тегін.
Орталық демалыс саябағы
Алматыдағы ең көне әрі ең үлкен саябақтардың бірі — Орталық демалыс саябағы. Ол Есентай өзенінің жағасына дейін созылып жатыр және ашық алаңқайлары көп: йогамен айналысуға, баскетбол ойнауға, жүргіншілерді тамашалауға немесе достарыңызбен кездесуге ыңғайлы орындар бар. Мұнда жиі концерттер мен мәдени шаралар өтеді, сондықтан өнерді бағалайтындар үшін саябақтың тартымдылығы арта түседі.
Әдетте мұнда кішкене шығындалуыңыз мүмкін — тәтті мақта немесе балмұздақ алып жейсіз, ал егер балалармен келсеңіз, олар сізді міндетті түрде шолу дөңгелегіне отырғызуға үгіттейді. Сондықтан дайын болыңыз!
Алматының ботаникалық бағы
Қаланың қарбаласынан демалып, табиғаттан ләззат алғысы келетіндер үшін таптырмас жер.
Ботаникалық бақ 1932 жылы құрылған және шамамен 103 гектар аумақты алып жатыр. Мұнда Орталық Азиядан, Сібірден және басқа аймақтардан әкелінген сирек және жойылып бара жатқан түрлерді қоса алғанда, 7000-нан астам өсімдік түрі өседі. 2020–2021 жылдары бақта ауқымды жөндеу жұмыстары жүргізіліп, инфрақұрылымы жақсартылды — бұл келушілер үшін оны одан әрі қолайлы етті.
Билет бағасы: ересектерге — 900 теңге, студенттерге — 720 теңге, мектеп оқушылары мен зейнеткерлерге — 450 теңге. 7 жасқа дейінгі балаларға, соғыс және еңбек ардагерлеріне, мүмкіндігі шектеулі жандарға кіру тегін.
Маусымдық іс-шаралар мен фестивальдар
Ашық аспан астындағы кино кештер (жаз бойы). Осы жазда апта сайын Алматының әр ауданында тегін кино көрсетілімдер өтеді. Jas Almaty парақшасында толық кино кестесі жарияланған.
Almaty Apple Fest (қыркүйек). Бұл фестиваль қаланың символы — алмаға арналған және жыл сайын алматылықтар мен туристерді жинайды. Ашық аспан астындағы тегін концерттер, халық билері мен мәдени көрмелер — қаланың атмосферасына еніп, жергілікті өнімдердің дәмін татып көруге тамаша мүмкіндік!
Қала күні (қыркүйек). Алматыда әр қыркүйектің соңғы жексенбісінде Қала күні аталып өтеді. Мерекеде концерттер, көше шеруі, ашық аспан астындағы кино көрсетілімдері және көрмелер ұйымдастырылады. Шараның көпшілігі тегін өтеді, әсіресе 28 гвардияшы-панфиловшылар саябағында, Арбатта және Республика алаңында.
Алматы марафоны және денсаулық фестивальдері (сәуір). Марафонға қатысу үшін тіркелу ақылы болғанымен, көрермендер музыкадан, көше тағамдарынан және мереке атмосферасынан тегін ләззат ала алады. Марафон аясында саябақтарда фитнес-семинарлар мен йога жаттығулары өтетін тегін денсаулық фестивалі де ұйымдастырылады.
Фото: Азамат Жайлаубаев, Арзу Чилингарова.
