Couchsurfing: әлемнің түкпір-түкпіріндегі бейтаныс жандардың үйінде қалай қорықпай қонақтап қалуға болады?
Көп нәрсені бастан өткерген соло-саяхатшының әңгімесі.
Сәлем, менің атым Динара. Әлемді жалғыз өзім бір ғана рюкзакпен аралаймын. Мені туристер қаптап жүретін танымал орындардан көп көрмейсіз. Жаңа елді нағыз саяхатшы болып, жергілікті халықтың арасында жүріп аралағанды ұнатамын.
Сондықтан қонақүйде жатпаймын, барған елімде жергілікті тұрғындардың үйіне қонақ боламын. Жапонияда жүрсем — жапондардың, Иорданияға барсам — арабтардың үйіне қонып, қарапайым халықпен бірге тұрамын. Бұл каучсерфинг деп аталады. Қызық па? Ендеше бәрін басынан бастап айтып берейін.
Бәрі қалай басталды?
Бірде Польшада жатақханада бірге тұратын қыз демалыс күндері Берлинге бармақ болды. Жолға жиналып жатқанда одан «Қайда тоқтайсың?» Деп сұрағанда «Couchsurfing-тен хост іздеп жатырмын» деген еді. Мұндай сөзді бұрын естімеген соң, қызығып, зерттей бастадым.
Сөйтсем, Couchsurfing (каучсерфинг) дегеніміз — әлемнің түкпір-түкпіріндегі адамдар өз қаласына келген жолаушыларды үйіне тегін қонақ ететін платформа екен. Қонақтар үй иесіне ақша төлемейді, оның орнына кішкентай сыйлық әкеледі, саяхат кезіндегі қызықты оқиғаларын, өмірлік тәжірибесін айтып береді, бірге уақыт өткізіп, танысады. Былай қарасаң, басқа елде тұратын досыңа барғандай — тек бұл жолы ол досың интернеттен тапқан, бұрын-соңды көрмеген бейтаныс адам.
Жаңа адамдармен танысып, өзге мәдениетпен етене араласқанды ұнататын мен үшін бұл — таптырмас мүмкіндік секілді көрінді. Бірден сайтқа тіркеліп, парақшамды әдемілеп толтырып шықтым. Алдағы демалыста көрші елге барып, осы саяхат түрін өз басымнан өткізіп көремін деп шештім. Алайда Берлинге кеткен құрбым үйге көңілсіз оралды. Қонақ еткен адам оны кездесуге шақырып, мазасын алыпты. Басынан өткен жайсыз жайтты естігенде, менің де көтеріңкі көңілім су сепкендей басылды…
Каучсерфинг деген не және ол қалай жұмыс істейді?
Сouchsurfing — қонақжайлық идеясын негіз еткен онлайн-платформа. Жұмыс істеу принципі әлеуметтік желіге ұқсайды: сайтқа тіркелген әрбір қолданушы өз парақшасына суреттерін жүктеп, түрлі сұрақтарға жауап береді, өзі туралы егжей-тегжейлі ақпарат қалдырады.
Каучсерферлер — яғни, осы қауымдастықтың мүшелері — өз қаласына келген жолаушыларды тегін қонақ етіп, хост атана алады (үй иесін осылай атайды). Немесе керісінше — өзі саяхаттап жүрген елде осы платформаның қолданушыларының үйінде тұра алады.
Иорданиялық Фурат адамдарға деген сенімімді қайта оятты
2022 жылы COVID-19 дүрбелеңі әлі де басылмай, бәріміз карантиннен қажып жүрген шақта құрбыммен бірге Дубайға жол тарттым. «Платформаға тағы бір мүмкіндік беріп көрейін» деп, сегіз жыл бойы кірмеген каучсерфинг парақшама қайта кіріп, Абу-Даби мен Дубайдан хост іздей бастадым. Парақшамда бірде-бір пікір болмағанына қарамастан, жазған хатым ұнаса керек, екі-үш хосттан бірден шақырту келді.
Абу-Дабиде бізді Фурат есімді иорданиялық жігіт қонаққа шақырды. Пәтері шағын — бір бөлмелі студия екен. Мен теледидар алдындағы диванда, құрбым жерге төсеген матраста ұйықтадық. Үйінің тарлығы елеусіз қалды — хостымыздың кең пейілі жүрегімізді елжіретті. Ол жұмыстан кейін бізді қаланың көрікті жерлеріне алып барды, ең дәмді жергілікті мейрамханамен таныстырды. Кешке үйде шай ішіп отырып, БАӘ-дегі өмір, саяхат, мәдениет жайлы ұзақ әңгімелестік. Бірақ бізді ең қатты таңғалдырғаны — бірінші күні жұмысқа кетіп бара жатып, бізді ерте келеді деп ойлап, есігін ашық қалдырып кеткені болды. Тіпті кілтін де беріп кетті. Бір сәтке ойланып көріңізші: өмірінде бірде-бір рет көрмеген, танымайтын екі қазақ қызын үйіне кіргізіп қана қоймай, бүкіл мүлкі тұрған пәтерін ашық тастап кету — бұл адамға, әлемге деген шын сенімнің, ашық жүректің белгісі емес пе?
Барар-қайтар билеттеріміз Абу-Даби арқылы болғандықтан, біз Фураттың үйінде сапардың басында да, соңында да екі рет қонақ болдық. Екі рет ол бізді құшағын жая қарсы алды. Ал елге қайтарда «Ұшақта жейсіңдер» деп, қолымызға бір сөмке тамақ ұстатып жіберді. Сондықтан да Фурат каучсерфингке деген сенімімді қайта оятқан мейірімді хост болып мәңгілік жүрегімде қалды!
Жансыз Дубайдың «жүрегі» барын көрсеткен адам
Дубайда IT саласында жұмыс істейтін үнді жігітпен тұрдық. Қаланың қақ ортасында, Дубай Марина ауданында, 26-қабаттағы пәтерден қалаға ең әдемі көрініс ашылатын. Мұндай қымбат ауданнан қонақүй алсақ, бір аптаға талай ақша шығындар едік.
Хостыммен бірге бразилиялық кешке бардық — сол жерде талай жаңа дос таптық. Туристерге арналған сафари орнына ол бізді шөл далаға, экстремалды көлік айдауға алып барды. Сол кезде ғана desert driving деген спорт түрінің бар екенін білдім. Хостымыз сонымен әуестенеді екен: апта сайын достарымен жиналып, шөлдің ішінде құм шағылдарды бағындырады екен.
Сол күні шөлдің аптабынан да, адреналиннің буынан да есеңгіреп, айқайлап, күліп, шөлдің қақ ортасындағы құмнан «душ» қабылдап, аударылып қалған көліктегі жолаушыларды құтқарып, соңында бәріміз үнді самосасымен шай іштік. Бұл — жүректе жатталып қалған, ұмытылмас күн болды.
Содан бері қонақүйлер мен үшін — жансыз, қызықсыз орынға айналды. Бұрынғыдай саяхаттау маған енді жат екенін түсіндім.
Осылайша Мальдив, Иордания, Малайзия, Сингапур, Индонезия, Жапония, Оман, Египет, Албания, Үндістан сияқты ондаған елді жергілікті тұрғындардың үйінде тұрып араладым. Иорданияда араб шайын демдеуді үйренсем, Үндістанда үлкен отбасының мүшесі болып, шынайы үнді тойына қатыстым. Албанияда орта жастағы жұптың қонағы болдым, Оманда шөлдегі бедуин шатырында түнедім. Египетте анамыздай қамқор болған әйелмен күнде ұлттық тағамдар әзірледік. Мальдивте жергілікті арал өмірін сезініп, акуламен снорклингке бардым. Сингапурде уланып қалып, хостымның үйіне әрең жетіп, үш күнде аяғымнан тік тұрдым. Индонезияда жаңа достармен мұхит жағасында таң атқанша әңгіме айттық. Малайзияда музейге айналған үйде тұрып, ал Жапонияда хостыммен караокеде ән салып жүрдім.
Үлкен, шулы қалалар менің есімде зәулім ғимараттарымен де, all inclusive демалысымен де емес, әр қиырдан арман қуып келген қарапайым адамдарымен, олардың шынайы хикаяларымен, жүрек жылытатын достығымен, жайдары тіршілігімен, көңілді кештерімен сақталып қалды.
Қауіпті тұсына келсек: Үндістанда исламфобпен, Дубайда харассермен тұрдым
Шынымды айтсам, каучсерфинг әрдайым ертегі әлеміндей емес. Көп жайсыз оқиғаларды естідім, өзім де талай рет қолайсыз жағдайға тап болдым.
Үндістанда маған исламфоб хост кезікті. Джайпур қаласында ол гестхаусынан орын беріп, кешкі ас үстінде ислам туралы әңгіме бастап кетті. Сөйтті де, барлық мұсылманды «террорист» деп айыптай жөнелді. Оның көзқарасын өзгерту мүмкін емес екенін түсінген соң, әңгімені созып жатпай, бөлмеме кетіп қалдым. Бірақ хост әңгімені соңына дейін тыңдамағаныма ашуланып, құлыптаулы тұрған есікті тарсылдатып, біраз шу шығарды. Түн ішінде кетіп қалуға қорқып, таң атқанын күтіп, ол кешірім сұрағанымен, сол күні-ақ басқа жерге көшіп кеттім.
Дубайда қонақ еткен хостым мейірімді, қамқор жан болып көрінді. «Қандай жақсы адам!» деп ойлап, жылы пікір қалдырдым. Арадан бір ай өткенде бір қыз жазып: «Сенің пікіріңді көрдім, расымен жақсы адам ба? Маған харассмент жасады», — деді. Сол сәтте түсіндім: бір адам түрлі қонақпен өзін әртүрлі ұстайды екен. Кейде жүз жақсы пікірі бар хостың өзі қауіпсіз бола бермеуі мүмкін.
Хостты қалай таңдаймын?
- Парақшасын мұқият оқып шығамын. Өзі жайлы ақпарат, қызығушылықтары мен суреттерін қарап, қаншалық тіл табыса алатынымызды ойланамын. Өзіме ұқсас, көзқарасы, дүниетанымы жақын адамды таңдауға тырысамын. Өйткені каучсерфингтің негізгі идеясы — тегін баспана беру емес, әлем саяхатшыларын байланыстыру. Маған әр саяхатта өмірлік дос, жанымды түсінетін орта табу маңызды.
- Басқа саяхатшылардың пікірін түгел оқимын. Нашар пікірі бар, парақшасына өзі жайлы мардымды ақпарат жазбаған хостарды айналып өтемін. Бұрын мүлде қонақ қабылдамаған немесе парақшасында бірде-бір пікір жоқ хостарға бармаймын.
- Алдын ала кездесіп көремін. Сенімді болмасам, бірінші кофе ішуге шақырып, адамды жақын танығаннан кейін ғана бірге тұру жайлы шешім қабылдаймын.
Сақтансаң сақтайды
- Қолда ақша болсын. Мен әрдайым өзіммен бірге қонақүй не хостел жалдауға жететіндей қаражат алып жүремін. Егер өзімді жайсыз сезінсем, кез келген сәтте кетуге дайын боламын.
- Ішкі дауысты тыңдаңыз. Егер ішімнен бірдеңе «барма» десе, бұл сезімді елемеуге тырыспаймын. Өз шекарамды нақты білемін және «жоқ» деуден қорықпаймын.
- Жақындарыңыз хабардар болсын. Мен әрдайым туыстарыма қайда, кімнің үйінде тұратынымды айтып отырамын.
- Тәуекелге бел буыңыз. Қай жерде жүрсең де, тіпті өз қалаңда да, 100% қауіпсіздікке ешкім кепіл емес. Бірақ мен өмірге сенемін. Жақсы адамдардың жер бетінде әлдеқайда көп екеніне кәміл сенемін.
Не түйдім?
Бұрын еркелігім бар еді. Каучсерфинг маған қарапайым дүниелердің қадірін ұғындырып, икемді болуды үйретті. Өзге жандармен тіл табысудың қыр-сырын аңғарып, адамдарды бір көргеннен тануға дағдыландым.
Әлемде мейірім мен махаббат әлдеқайда көп екеніне көзім жетті. Қаншама жақсы жанмен жолыққан соң, өзім де бұрынғыдан жұмсара түстім. Саяхат кезінде танымайтын кісілерден көрген жақсылықты өзім де қайтарғым келіп, Шымкенттегі үйімде шетелдік саяхатшыларды қонақ ете бастадым. Әлеуметтік желіде өзім бастан өткерген батыл, ғажап оқиғаларымды бөлісе отырып, қорқынышын жеңейін жүрген талай жанға үміт сыйладым, жақсылыққа сенімін ояттым.
Әрине, мұндай саяхат түрі бәріне бірдей ұнай бермейді. Бірақ жайлылықтан сәл бас тартып, орнына шын мәніндегі өмірлік тәжірибе алуға дайын болсаңыз — бәлкім, сіз де бір күні каучсерфинг арқылы жақсы жандармен қауышып қаларсыз.
