Измирдегі демалыс: ежелгі қала қирандылары, көрнекті жерлері мен ерекше тағамдары
Измирдегі қыдыратын, тамақтанатын, тамашалайтын, демалатын жерлерге жөн сілтейміз.
Сәлем, менің есімім Ақжан, Измирде тұрып жатқаныма екі жыл болды. Бүгін мен бұл көне де ерекше қаланың өзіне ғашық қылатын ең көрнекі, таңғажайып та тартымды жерлері туралы баяндап беремін.
Измир — үлкендігі бойынша Ыстанбұл мен Анкарадан кейінгі үшінші қала. Эгей теңізінің шығысында орналасқан Түркияның ең үлкен портты қалаларының екіншісі. Тарихы сонау антика дәуірінен бастау алып, еуропалық мәнердің ізі байқалатын заманауи қала.
Ауа райы жайлы, қыста температура көп дегенде +10 градусқа жетеді, жазда +40 градусқа дейін көтеріледі. Әдетте Измирде күн ашық болады, қараша-ақпан айларында ғана жаңбыр жауады. Қыдырып не демалып барғысы келетін жандарға ең қолайлы кезең мамыр мен қыркүйек айлары, ал күннің ыстығынан қорықпайтын туристерге жазда саяхаттап барған да ыңғайлы.
Қазақстаннан Измирге қалай жетуге болады?
Измирге, өкінішке қарай, тікелей рейс жоқ. Алматы, Астана, Ақтаудан Ыстанбұл не Анкара арқылы жетуге болады — Pegasus, Turkish Airlines, Azal, AJet, FlyArystan әуе компанияларында ауысып отыру арқылы апаратын рейстер бар. Ыстанбұлдан Измирге ұшақпен 1 сағат 20 минутта жетесіз. Алматы мен Ыстанбұл арасы 6 сағат болса, Ақтаудан Ыстанбұлға ұшу уақыты — 3 сағат 20 минут. Қазақстан мен Түркия арасында визасыз режим бар. Сол себепті еліміздің азаматтары мен азаматшалары шекарадан өткен бойда 90 күн визасыз жүре алады.
Қоғамдық көлік
Измир әуежайы Adnan Menderes havalimanı деп аталады. Ол қала орталығынан 20 шақырым жерде орналасқан. Әуежайдан қалаға жетудің ең тиімді жолы — İZBAN электр пойызына міну. Автобус, трамвай, метро немесе электричка — кез келген қоғамдық көліктің жолақысын арнайы жол картасымен төлеуге болады. Бұл карта әуежайда сатылады, бағасы — 140 лира, жолақы — 15-20 лира шамасында. 90 минут ішінде басқа қоғамдық көлікке ауысып отырсаңыз, қайта жолақы төлемейсіз.
Измир үлкен қала болғандықтан, ондағы қоғамдық көліктердің қозғалысына үйреніп алған жөн. Мысалы, автобус, трамвай, метроны міндетті түрде аялдамада күту керек. Мінетін адам болмаса, олар тоқтамай өтіп кетуі мүмкін.
Такси бұл жерде таксометрмен жүреді. Мысалы, шектік бағасы 90 лира болатын таксиге отырсаңыз, жол ақысы одан аз шықса да, бәрібір 90 лира төлеуіңіз керек. Қашық емес жерлерге жол жүру орташа есеппен 150-300 лирадай болады. Бірақ әуежай сияқты алыс жерлерге таксимен жету қымбатқа шығады.
Одан бөлек, қала ішінде Tripy велосипеді, hop самокаты, martı самокаты немесе мопед жалдап та жолды қысқартуға болады. Оларды арнайы қосымшасын жүктеп алып қолдана аласыз — минутына шамамен 5-10 лира төлейсіз.
Измирдің қай ауданында тұрақтаған жөн?
Измирде жиырмаға жуық аудан бар. Солардың ішінде тұрақтауға ең қолайлысы — Конак ауданы. Қаланың көрнекі орындары, саябақтары, музейлері мен алуан түрлі мейрамханалары осы маңда көп шоғырланған. Метроға, İZBAN-ға, автобусқа міну де оңай. Тұруға әр талғамға сай қонақүйлер жетерлік.
Ал мейрамханалар мен түнгі клубтар, барлар көп жиналған және жағажайлары сан алуан аудан — Каршыяка. Теңіз жағасында жайғасқан, тыныш та ежелгі ғимараттарға бай аудан — Фоча. Табиғаты көркем, емдік ыстық су көздері мен термалды кешендері бар жер — Балчова. Ежелгі қалалардың, ғибадатханалардың іздері сақталған, жағажайға бай аудан — Байраклы. Мәдени демалыс орындары мен жасыл саябақтары мол аудан — Борнова. Қайсысы ыңғайлы болса, сол жерден қонақүй немесе пәтер жалдап тұруға болады. Жалғыз саяхаттасаңыз, хостелдер де жетіп артылады.
Егер көп турист бара бермейтін тыныш жер іздесеңіз, Измирден бір сағаттық жерде Чешме мен Алачаты деген шағын қалашықтар бар. Бұл өңірлер кезінде грек ауылдары болған. Бүгінге дейін Чешменің тар көшелері мен Алачатының түрлі-түсті терезелі тас үйлері ежелгі грек дәуірінің лебін сездіріп тұрғандай. Жыл сайын сәуір айында Алачатыда көне рецепттерді дәріптейтін аспаздық шөптер фестивалі өтеді. Өйткені бұл маңда сирек кездесетін, күнделікті қолданысқа ене бермейтін шөп түрлері жиі өседі. Алачатыда не Чешмеде қону ойыңызда болса, Airbnb немесе Booking арқылы оңай брондауға болады.
Көрнекі жерлер мен ойын-сауық
Музейлер
Музей аралағанды ұнатсаңыз, Измирде ол жетіп артылады. Мәселен, 1500-ден астам ежелгі жәдігер сақталған Археологиялық музей бар. Ал Асланджакта әйгілі тарихи тұлғаға арналған Ататүрк музейі жұмыс істейді. Сондай-ақ Ататүрктің анасының есімімен аталған Зүбейда ханым музей-кемесін де көре аласыз. Ерекше стилімен баурайтын Бетперделер музейі, Тарих және өнер музейі, автокөлік жанкүйерлеріне арналған KEY музейі мен сурет өнерінің інжу-маржандарын жинаған Arkas Sanat музейі де бар. Ойыншықтар музейі, Теңіз тарихы музейі, Этнография музейі — бәрі де қызығушылығыңызға қарай табыла береді.
Хамам
Түркияға барып, түрік хамамына түсіп қайтпау мүмкін емес. Ерекше әсер қалдырған орындардың бірі — Fes Spa Bornova. Мұнда ерлер мен әйелдерге жеке-жеке қызмет көрсетіледі. Бассейн, джакузи, спа, массаж, пилинг, хамам, фитнес — бәрі бар. Дәстүрге сай ұйымдастырылатын «қалыңдық хамамы» бағдарламасы да ұсынылады. Измирде жүргенде жан-тәніңізбен демалғыңыз келсе, міндетті түрде барып қайтуға болады.
Сағат мұнарасы
Измирдің ең танымал әрі көрікті орындарының бірі — Сағат мұнарасы. Конак ауданының қақ ортасында орналасқан бұл тарихи мұнараны француз сәулетшісі жобалап салған, ал төбесіндегі сағатты неміс императоры сыйға тартқан екен. Ұзындығы 25 метр болатын мұнараның төрт жағында ауыз су ағатын субұрқақтар мен мәрмәр орындықтар бар. Бұл сәулет ескерткішінің бейнесі 500 лиралық купюраға салынған — ол Измирдің символына айналған.
Кемералты базары
XVII ғасырда Эгей теңізі жағасында пайда болған сауда алаңы бүгінде Кемералты базары аталып кеткен. Түрік шеберлерінің қолынан шыққан әшекей, кәдесый, дәстүрлі мата мен дәм-татымды осы тарихи сауда мекенінен табасыз. Кемералты да Конак ауданында орналасқан, сондықтан кірмей кеткен жарамас.
Асансөр лифті
1907 жылы теңізшілер жүк тасуы үшін салынған Асансөр лифті бүгінде қаланың ең танымал нысандарының біріне айналды. Бұрын бұл биікке жету үшін 155 сатылы баспалдақпен көтерілу керек еді, ал қазір туристерді 60 метрлік биіктікке екі кабина көтереді. Жоғарыда Измирге көз тастап, шай немесе кофе ішуге болатын мейрамхана бар.
«Телеферик»
Измирдің Балчова ауданында 423 метр биіктен қаланы тамашалап, арқанжолмен жоғары-төмен жүріп шығуға болады. «Телеферик» деп аталатын бұл арқанжолда жиырма кабина бар, санаулы минутта төбеге жеткізеді. Жоғарыда мейрамхана, балаларға арналған ойын алаңы бар. Et Evi дүкенінен кәуапқа арналған ет пен көмір сатып алып, шағын пикник ұйымдастыруға да болады.
Агора мен Кадификале
Измирдің солтүстігіндегі Агора мен Кадификале — көне дәуірден қалған шежірелі мекендер. Агорадан ежелгі Грекиядан қалған сауда алаңының, Афина ғибадатханасының және Византия дәуірінің қалдықтарын көре аласыз. Ал Ескендір Зұлқарнайынның бұйрығымен салынған Кадификале қорғаны әлемдегі ең көне бекіністердің бірі саналады. Түркия бұл тарихи жерлерге туристерді тарту үшін мезгіл-мезгіл жәрмеңкелер мен қолөнер көрмелерін ұйымдастырады.
Алсанджак
Конак ауданының ең танымал бөлігі — Алсанджак. Күндіз бұл маң музейлерімен, Осман дәуірінен қалған ескі ғимараттарымен қызықтырса, түнде көшелері қызып жатады. Түнгі клубтар мен барлар, теңіз жағасына қараған мейрамханалар халыққа кеңінен танымал. Жағажайы суға шомылуға арналмағанымен, катер немесе қайыққа мініп серуендеуге болады.
Мәдениет паркі
Алсанджактың орталығында жайқалып тұрған Мәдениет паркі бар. Қатар тізілген пальмалар, гүлзарлар мен ерекше пішінді ағаштар егілген бұл парк орнында кезінде армян мен грек аудандары болған деседі. Қазір мұнда спорт алаңдары, балаларға арналған ойын алаңдары, өнер және ауыл шаруашылығы музейлері, көздің жауын алатын субұрқақтар мен жазғы кинотеатр бар.
Эфес қирандылары
Измирдің көрікті жерлерін айтқанда Эфесті атамай кету мүмкін емес. Қаладан 75 шақырым жерде орналасқан Эфес қирандылары сізді ежелгі дәуірге жетелегендей әсер қалдырады. Біздің заманымызға дейінгі IX ғасырда іргесі қаланған Эфес 250 мыңдай тұрғыны бар қала болған. Тіпті, Рим империясы тұсында Азияның астанасы аталған. Мұнда Артемида ғибадатханасының қалдықтары, Цельс ежелгі рим кітапханасының қасбеті мен 24 мың адамдық амфитеатр сақталған. Қазір бұл жерде жазғы фестивальдер мен әйгілі әртістердің концерттері өтеді. Осман империясының билігі мен табиғи апаттардан кейін Эфес жойылып кете жаздағанымен, бүгінде ол әлемдегі ең ежелгі «елес қалалардың» бірі саналады.
Эфеске жақын жерде, Измирден шамамен 77 шақырымда, Шырынды ауылы орналасқан. Аты айтып тұрғандай, жүзім шырынынан жасалатын өнімімен аты шыққан бұл ауылдың тарихы 600 жылға жуықтайды. Қызғылт шатырлы ақ үйлері мен жүзім алқабы тау бөктерінде ерекше көрінеді. Арнайы турға қатысып, әртүрлі шараптан дәм татып, естелік сыйлықтар алуға болады.
Түріктердің басым бөлігі мұсылман болғанымен, теңіз арқылы келген өзге ұлттардың әсерінен алкогольді сусындар мәдениеті де дамыған. Соның айқын көрінісі — meyhane мәдениеті. Meyhane — жергілікті ракы сусыны құйылып, жанды дауыспен ән айтылатын, адамдардың көңіл көтеретін не жалғыз отырып ойға шоматын орындары.
Жергілікті тамақ пен мейрамханалар
Измирдің өзіне ғана тән тағамдары да аз емес. Мысалы, жұқа қамырдың ішіне қою шоколад салмасы толтырылған «Измир бомбасы» деген десертті шай ішіп отырып жемей кету мүмкін емес. Бұл тәттінің ең дәмдісін Çelebi Unlu Mamuller наубайханасынан табасыз.
Сондай-ақ Измирден ғана табылатын қаттама бөлке нан — бойоз да танымал. Оның ішіне ірімшік немесе асжапырақ сияқты түрлі салма салынады. «Кумру» немесе «Измирлік сэндвич» деп аталатын жеңіл тағам да осында кең тараған. Ноқат ашытқысымен пісірілген нанның арасына Измирдің тұлұм ірімшігі, жасыл бұрыш пен қызанақ салынады. Кейде оған шұжық та қосып жасайды. Бойоз бен кумруды көшеде арбамен жүріп сататын саудагерлерден алуға болады.
Теңіз жағасында орналасқандықтан, Измирдің балық тағамдарын дайындайтын мейрамханаларын да атап өтпеуге болмайды. Мәселен, Kemer 6 Balık мейрамханасындағы отқа қуырылған алабалықтың дәмі тіл үйіреді. Ал Tarihi Konak balıkçısı кафесіндегі балық екмегінің дәмі ұзаққа есіңізде қалады.
Дәстүрлі түрік асханасының мәнтісі мен сармасы, гөзлемесі мен долмасынан дәмі татқыңыз келсе, İdil Mantı Evi кафесіне барыңыз. Ал үй тағамдарына Ayşa Boşnak Börekçisi кафесінен тапсырыс бере аласыз. Meşhur yıldız aspava мейрамханасында тек негізгі ыстық асқа төлейсіз, ал қасына салат, салқын сорпа, нан, шай мен десерт тегін ұсынылады. Дәмді ет жегіңіз келсе, Ziyade немесе Lezzet steakhouse-қа соқсаңыз болады. Измирде жүріп Газиантеп қаласының тағамдарынан да дәм татқыңыз келсе, Gantep mutfak zanaatları мейрамханасына барыңыз. Ал Қара теңіз өңірінің ұлттық тағамдарынан Pilita Karadeniz mutfağı мейрамханасында ауыз тие аласыз.
