Көлікке мініп, Қазақстанды аралағасы келетін жандарға арналған топтама
Саяхатшыларға арналған төрт нұсқа.
Қазақстанның кең байтақ жерінде көздің жауын алатын көрікті жерлер жетерлік. Сондықтан елімізді автокөлікпен аралап шығуға әбден болады. Бұған дейін біз автокөлікпен Қазақстанда қалай саяхаттауға болатыны туралы кеңестер ұсынған едік. Ал бұл жолы сіздерге автосаяхатқа арналған Қазақстан бойынша маршруттар топтамасын ұсынамыз. Бұл бағыттар тәжірибелі саяхатшылардың кеңесі мен бұрынғы сапарлар негізінде құрастырылған.
Көлікпен саяхатқа шықпай тұрып, қалай дайындалу керек?
Автокөлікпен саяхатқа шығуға дайындық жөніндегі толық ақпаратты бұған дейін осы жерде ұсынған едік. Негізгі чек-лист:
- Көлігіңіздің техникалық жағдайын толық тексеріңіз.
- Баратын бағытыңызды алдын ала егжей-тегжейлі жоспарлап алыңыз.
- Қонатын жерлеріңізді алдын ала таңдап, қажет болса брондауды ертерек жасаңыз.
- Сапарға жететіндей жеткілікті қаражат дайындаңыз.
- Өзіңізбен бірге көңілді де энергияға толы серіктестерді ертіп алыңыз!
1-бағыт: Алматы — Шарын — Көлсай — Қайыңды — Алматы
Бұл маршруттың жалпы арақашықтығы барып-қайтуға шамамен 850 шақырымға жетеді. Тәжірибелі саяхатшылардың айтуынша, бұл бағытпен жүру үшін 2-3 күн жеткілікті. Жолдың көп бөлігі тасты, таулы аймақтарды қамтитындықтан, жол талғамайтын көлікпен шыққан жөн. Бұл маршрутты бірнеше кезеңге бөліп қарастырған дұрыс.
1-кезең: Алматы — Шарын шатқалы
Қашықтық: шамамен 200 км
Уақыты: 3–3,5 сағат
Бағыты: Алматы — Байсейіт — Шарын
Жол сапасы: жолдың басым бөлігі — жақсы асфальт. Соңғы 10 шақырымы қиыршық тасты жол болғанымен, көлік тұрағына дейін кедергісіз жетуге болады. Тұрақтың өзі Шарын шатқалының дәл қасында орналасқан.
Көлік таңдауы: жеңіл көлікпен де баруға болады, бірақ жолдың жайлылығы үшін кроссовер немесе жол талғамайтын көлік ыңғайлырақ.
Шатқалдың орталық кіреберісінде тегін автотұрақ бар. Көлігіңізді сол жерге қалдырып, ары қарай жаяу жүру қажет. Кірген бетте маршруттар картасы ілінген, онда екі бағыт көрсетілген: жоғарғы және төменгі. Жоғарғы бағыт — қысқа, шамамен 1,5 шақырым, ол шатқалды жоғарыдан тамашалауға мүмкіндік береді. Екінші жол шатқалдың төменгі бөлігіне апарады. Жол бойында жүру уақыты көрсетілген белгілер бар. Демалатын орындар мен көлеңкелі жерлер де қарастырылған. Айта кететіні, маршрут бойында шатырлар немесе дүкендер жоқ, сондықтан тамақтанатын жер таппай қалуыңыз мүмкін. Ас ішуге тек шатқалдың кіреберісіндегі мейрамханаға баруға болады. Сол жерде кәдесыйлар да сатылады.
Каньонды аралаған кезде ыңғайлы спорттық аяқкиім киіп алған дұрыс. Мұнда ауа райы қалаға қарағанда ыстық болады, сондықтан күннен қорғайтын құралдарды — қалпақ пен SPF кремді ұмытпаған жөн. Сондай-ақ өзіңізбен су бөтелкесін ала жүріңіз — оны жол бойындағы бірнеше жерде толтырып алуға мүмкіндік бар.
2-кезең: Шарын — Көлсай көлдері
Қашықтық: шамамен 300 км
Уақыты: 4,5–5 сағат
Бағыты: Шарын — Саты — Көлсай-1
Жол сапасы: жолдың басым бөлігі — орташа сападағы және жақсы асфальт. Соңғы 12–15 шақырымы — жолы жақсы, бірақ тік жерлері бар..
Көлсай көлдерінің жағасында демалуға арналған жайлы самалжайлар мен арнайы пикник аймақтары бар. Белсенді демалысты жақсы көретіндер үшін атпен серуендеуге, ортаңғы Көлсайға дейін жаяу көтерілуге, көл жағасындағы көпірлермен жүріп өтуге, қайық немесе катамаранмен жүзуге және әдемі фотосессия жасауға болады.
Көлсай маңында түнеп қалуға да мүмкіндік бар. Тыныш әрі оңаша демалысты қалайтындарға автотұрақ маңында бірнеше эко-қонақүй жұмыс істейді. Ал көлге ең жақын орналасқан Саты ауылында да жалдамалы үйлер мен шағын қонақүйлер бар. Осы оңтүстік маршрут кезінде Көлсайда түнеп, ертеңіне Қайыңды көліне жол тартқан тиімді болмақ.
3-кезең: Көлсай — Қайыңды көлі
Қашықтық: шамамен 35 км
Уақыты: 1–1,5 сағат
Бағыты: Көлсай — Саты — Қайыңды
Жол сапасы: Сатыға дейінгі жол — асфальт пен қиыршық тас аралас. Сатыдан Қайыңды көліне дейінгі соңғы 12 шақырым — қиыршық тас және қара жол. Соңғы 5 шақырымы — толықтай қара жол.
Саты ауылына шамамен 1 шақырым қалғанда, солға бұрылу қажет. Бұл тұс — мазарларға қарама-қарсы орналасқан шатқал аумағы. Сол жерде «Қайыңды — 12 км» деген жол көрсеткіші бар. Осыдан кейін жол таулы аймақпен өтеді, серпантинді жол учаскелері бар, кей тұстарда қарсы бағыттағы көліктерге тым жақындап өтесіз — сондықтан абай болу керек. Жолдың екі жерінде өзенді кесіп өтесіз. Сол себепті мұндай бағытқа жол талғамайтын көлікпен шыққан дұрыс.
Көлге шамамен 3 шақырым қалғанда «Көлсай көлдері» мемлекеттік ұлттық табиғи саябағының аумағына кіресіз. Мұнда орманшының үйі орналасқан бақылау бекетінде экологиялық төлем төлеу қажет болады. Одан кейін қайың орманының ішінен өтіп, арнайы автотұраққа жетесіз. Осы жерден жаяу жүріп, қажет заттарыңызды алып, шамамен 1,5 шақырым жолды еңсеріп Қайыңды көліне барасыз.
4-кезең: Қайыңды — Алматы
Қашықтық: шамамен 300 км
Уақыты: 5–5,5 сағат
Бағыты: Саты — Байсейіт — Алматы
Жол сапасы: жолдың басым бөлігі — қалыпты асфальт, кей жерлерде шұңқырлар кездесуі мүмкін.
Тәжірибелі саяхатшылардың айтуынша, Саты ауылынан кейін жол сапасы біршама жақсарады. Алматыға дейінгі жол жақсы күйде болғандықтан, шаршамай, жайлы жетуге мүмкіндік бар.
2-бағыт: Қарағанды — Астана— Бурабай
Бұл бағыт Қазақстанның орталығын бойлай өтеді және жол жағдайы өте жақсы. Жол бойында инфрақұрылым дамыған: дәмханалар, әжетханалар, жанармай құю бекеттері жеткілікті. Бұл жолмен жүрсеңіз, неге Қазақстанды «Ұлы дала елі» деп атайтынын жан-тәніңізбен сезінесіз. Бұл сапарға жеңіл көлікпен шығу да өте ыңғайлы.
1-кезең: Қарағанды — Астана арасы
Қашықтық: шамамен 200 км
Жолға кететін уақыт: 2–2,5 сағат
Жол жағдайы: мемлекеттік трасса болғандықтан жақсы асфальтталған. Кей учаскелерде жылдамдыққа 140 км/сағ дейін рұқсат етілген. Жол бойында дәмхана, әжетхана, жанармай құю бекеттері бар.
2-кезең: Астана — Бурабай арасы
Қашықтық: шамамен 250 км
Жолға кететін уақыт: 2,5–3 сағат
Жол жағдайы: ақылы автотрасса болғандықтан жол кең әрі тегіс, белгілері анық, тынығуға арналған арнайы алаңдар бар.
Кеңес: Астана–Щучинск бағытында А1 трассасымен жүру — ең ыңғайлы әрі қауіпсіз таңдау.
Міндетті түрде көруге кеңес беретін орындар
Қарағанды қаласы — аумағы кең, тарихы бай қала. Мұнда кеңес дәуірінде салынған ғимараттар көп сақталған, сондықтан тарихи архитектураны тамашалауға болады. Кеншілер мәдениет сарайы, саябақтар, Екінші дүниежүзілік соғысқа арналған «Тағзым» мемориалы мен ҚарЛАГ музейіне соғып қайтуды ұсынамыз. Қалада қонақүйлер де, жеке жалға берілетін баспаналар да жеткілікті.
Астана қаласында міндетті түрде бару керек орындарға Бәйтерек монументі, Хан Шатыр, EXPO қалашығы мен Ұлттық музей жатады. Қарағандыдан таңертең шығып, Астананы аралап, кешке дейін негізгі көрікті жерлерді тамашалап үлгеруге болады. Кейін Бурабайға жол тартуға кеңес береміз.
Бурабайға жетпей тұрып, тоқтайтын жеріңізді алдын ала белгілеп қойған дұрыс. Щучинск қаласы мен Бурабай ұлттық паркі аумағында түрлі демалыс орындары бар, бірақ демалушылар көп болатындықтан ертерек брондау қажет. Қонақүйлерді 2GIS қосымшасынан немесе Instagram парақшаларынан іздеп табуға болады.
Бурабай көлі маңына барғанда Абылай хан алаңы, Оқжетпес шыңы, Бөлектау мен Жұмбақтасқа баруды ұмытпаңыз — бұлардың бәрі бір-біріне жақын орналасқан. Көл жағасында түрлі кафе мен мейрамханалар көп, сондықтан ауқаттанатын орынды да оңай таба аласыздар.
3-бағыт : Ақтау — Жаңаөзен — Үстірт
Бұл аймақтың климаты өте ыстық әрі құрғақ болғандықтан, өзіңізбен суды молынан алып шыққан дұрыс. Елдімекендер арасы алыс болғандықтан, сапарға қажетті заттарды алдын ала дайындап алған жөн.
Бұл аймақ теңіз жағалауында орналасқандықтан, тағамдарының да өзіне тән ерекшелігі бар. Мұнда қызыл балық ерекше сұранысқа ие: жергілікті дәмханаларда оны түрлі тәсілмен пісіреді — қақтап кептіреді, грильде пісіреді немесе фольгада дайындайды. Сондай-ақ, теңіз өнімі мен ұлттық тағамның үйлесімінен туған ерекше ас — фишбармақ. Қызыл балықтан жасалған бешбармақ басқа аймақтарда сирек кездеседі, сондықтан міндетті түрде дәм татып көрген жөн.
Жергілікті тұрғындар Caspian Riviera Grand Palace мейрамханасын ұсынады. Оның ерекшелігі — едені мен қабырғаларына орнатылған үлкен аквариумдар. Мұнда дәмді тағамдардан ауыз тие отырып, теңіз әлемінің сұлулығын тамашалай аласыз.
Жол сапасы
Қалалар арасындағы негізгі жол бөлігі жақсы күйде болғандықтан, Жаңаөзеннен Бекет атаға баруды жоспарлаған саяхатшыларға жол сапасы жайлы алаңдаудың қажеті жоқ. Ал Бозжыраға жол тартамын деушілерге айтарымыз: өкінішке қарай, бұл бағыттағы жол сапасы нашар. Сондай-ақ Үстірт жотасына жақындаған сайын жол күрделене түседі — мұнда жолдар ирелең, құмды және тасты болып келеді. Сондықтан мұндай сапарға тек жол талғамайтын көлікпен шыққан дұрыс. Жол бойында жанармай құю бекеттері мен дүкендер жоқ болғандықтан, алыс жолға алдын ала мұқият дайындалған жөн.
Сапарға алып шығатын заттар:
- Баскиім: күн өтуден қорғану үшін міндетті түрде алыңыз.
- Күннен қорғайтын крем мен көзілдірік: ашық далада күн қатты ыстық болады.
- Ыңғайлы аяқкиім: ұзақ серуендер мен тасты жолдарда жүруге қолайлы болуы керек.
- Су: әсіресе жазда, суды көп мөлшерде алып шығыңыз.
- Жеңіл, бірақ жабық киім: денені күннен қорғайды әрі киелі жерлерге кіргенде ыңғайлы.
- Әйелдерге: киелі орындарға барсаңыз, басты жабатын орамалды ұмытпаңыз.
- Қолма-қол ақша: садақа беру немесе қызмет ақысын төлеу үшін қажет болуы мүмкін.
- Карта мен бағыт: кей жерлерде байланыс пен интернет ұстамауы мүмкін, сондықтан қажетті карталарды алдын ала жүктеп алған дұрыс.
Міндетті түрде көруге кеңес беретін орындар
Ақтау қаласы — Каспий теңізінің жағалауында орналасқан көрікті қала, мұнда көздің жауын алатын орындар жетерлік. Солардың ішінде ерекше атап өтетіндер:
- Каспий теңізіне шомылу — тек қала ішіндегі емес, таза әрі алыс жағажайларды таңдаған дұрыс.
- Rixos аквапаркі — балалармен немесе достармен көңілді уақыт өткізуге таптырмас орын.
- 15-шағын аудан жағалауы — кешкі серуенге тамаша жер, теңіз көрінісі мен жағалаудағы кафелер жанға жайлы атмосфера сыйлайды.
Бағытыңызды Жаңаөзен қаласына қарай бұрсаңыз да болады. Жергілікті тұрғындардың айтуынша, мұндағы ең танымал демалыс орындарының бірі — «Кендірлі» демалыс базасы. Мұнда теңіз суы жылы, жағажайы таза әрі құмды — тынығып, теңізден ләззат алуға керемет мүмкіндік.
Ал Маңғыстау өңірінің інжу-маржандарының бірі — Бозжыра шатқалы мен Бекет ата жерасты мешіті.
- Бозжыра шатқалы — қайталанбас геологиялық пішіндерімен және әдемі табиғатымен танымал, фотосессия үшін мінсіз орын.
- Бекет ата жерасты мешіті — тарихи және рухани тұрғыдан маңызды мекен. Жолай мешітке бара жатқанда Қызылкүп мекеніне де соғып кеткен дұрыс.
Сапарыңызды тиімді жоспарлау үшін Бозжыра мен Бекет атаға бір шыққанда барып қайтқан ыңғайлы.
4-бағыт: Семей — Өскемен — Риддер — Жаңа Бұқтырма — Алтай
Бұл өңірді жиі «Қазақстанның Альпілері» деп атайды. Шығыс Қазақстан — ерекше табиғатымен, биік тауларымен және бай мәдени мұрасымен әйгілі. Семей қаласынан Өскемен, Риддер және Алтайға дейінгі маршрут — табиғатты сүйіп саяхаттайтындар үшін керемет бағыт.
Бұл сапардың ерекшелігі — жолдың басым бөлігі таулы аймақтардан өтеді. Серпантин жолдарға дайын болыңыз және сапарға шығар алдында көлігіңіздің техникалық жағдайын мұқият тексеріп алыңыз.
Мыналарға да назар аударыңыз:
- Қолма-қол ақша: көптеген елдімекендерде карта қабылданбайды, сондықтан жеткілікті мөлшерде қолма-қол ақша дайындаңыз.
- Репеллент: жаз айларында маса көп болады.
- Офлайн карталар: кей жерлерде ұялы байланыс әлсіз немесе мүлдем ұстамайды.
- Баға: таулы ауылдар мен кішкентай дүкендерде азық-түлік бағасы Алматыға қарағанда қымбатырақ болуы мүмкін.
Жол сапасы
Ең ыңғайлы бағыт — Семей — Өскемен — Алтай. Бұл бағыт жол сапасы жағынан да, қауіпсіздігі жағынан да ең қолайлы саналады:
- Семей — Өскемен арасы: асфальт төселген, жол сапасы жақсы. Орта есеппен 2,5–3 сағатта жетуге болады.
- Өскемен — Алтай (Зыряновск): жол Осинов асуы арқылы өтеді. Кейбір учаскелері бүлінген немесе жаңбырдан кейін шайылып кетуі мүмкін, бірақ жалпы жүруге қолайлы. Жолға шамамен 2,5–3 сағат кетеді.
- Семей — Шемонаиха — Риддер бағыты: тәжірибелі жүргізушілерге ғана қолайлы. Секисовка ауылына дейін жолдың сапасы орташа (шамамен 60–70%), кейін нашарлайды. Риддерге жету үшін 3–4 сағат қажет. Сондықтан бұл бағытпен жүруге кеңес бермейміз.
Егер басты мақсатыңыз — табиғатты тамашалау болса, Өскемен арқылы Алтайға барған дұрыс. Кейін уақыт тауып жатсаңыз, Риддерге бөлек барып қайтуға болады. Сондықтан осы бағытты таңдағандарға уақытының басым бөлігін Алтай таулары маңында немесе Бұқтырма су қоймасы жағасында өткізуді жоспарлаған жөн.
Міндетті түрде көруге кеңес беретін орындар
Семей қаласы — тарихи орындарға бай шаһар. Мұнда Абай мемориалдық кешенін, Ф.М. Достоевский атындағы әдеби-мұражайды, Ертіс өзенінің жағалауын және Бейбітшілік аралын көріп шығуға болады. Бейбітшілік аралында Семей ядролық полигонынан зардап шеккендерге арналған «Өлімнен де күшті» мемориалы орналасқан. Егер уақытыңыз мол болса, ұлы Абайдың туған жеріне арнайы барып қайтсаңыз да артық емес.
Жидебай қорығы Семейден шамамен 180 шақырымдай жерде орналасқан. Қорық құрамына Абайдың әдеби-мемориалдық музей-үйі, сондай-ақ Абай, Зере, Ұлжан, Оспан және Шәкәрім, Ахат, Құдайберді зираттары мен тарихи-мәдени ескерткіштер кешені кіреді.
Алтайға бара жатқанда жолда нені тамашалауға болады
Бұл жол бойында жаз кезінде таңғалдыратын табиғи көріністер молынан кездеседі. Айналаңызға көзіңіз тоймайды, үнемі жан-жаққа қарап отырғыңыз келеді. Ең бастысы — жолда келе жатып жолаушы болсаңыз, ұйықтап қалмаңыз! Бұралаң тау жолымен жоғары-төмен құлдилағанда ерекше сезімге бөленесіз. Әсіресе жолдың жоғарғы бөлігінен ашылатын көріністі сөзбен сипаттау қиын. Жол бойында көптеген шағын өзендер мен табиғи жасыл аймақтар кездеседі. Күнбағыс алқаптары мен ара шаруашылығымен айналысатын омарташылардың орындары да бар. Қалауыңызға қарай тоқтап, бал сатып алуға болады. Шығыс Қазақстанның балы ерекше дәмімен танымал!
Ескерту: жол бойында аялдайтын арнайы орындар мен дәретханалар өте аз.
Алтайға баратын жолда Жаңа Бұқтырма кентінен де өтесіздер. Мұнда демалыс орындары көп болғандықтан, жол азабынан шаршасаңыздар, су жағасына барып сергіп алуға болады. Ертістің мөлдір суына бір сүңгіп шықсаңыздар да керемет әсер қалдырады.
Алтайға жеткен соң, мүмкіндігіңізге қарай Рахман қайнарына, Қатонқарағай ұлттық паркіне немесе Марқакөл көліне де соғып қайтқан дұрыс. Қатонқарағай Алтайға ең жақын орналасқан, сондықтан жету аса қиын емес. Ал Рахман қайнарына баратын жол күрделілеу — тасты және тік жолдар көп болғандықтан, оған дайын болған жөн.
Тағы да назар аударарлық жерлерді атай кетсек, Шығыс Қазақстанда ерекше орындар жетерлік. Соның бірі — Ескі аустриялық жол. Бұл тарихы терең көне жол саналады, бірақ жолы ойлы-қырлы, тасты болғандықтан тек жол талғамайтын көлікке лайық. Табиғат әуесқойлары үшін мінсіз орындардың бірі — Қаракөл (Язевое) көлі. Көл өзінің мөлдірлігімен және тұнықтығымен ерекшеленеді, алайда жолы қиыршық тастан тұратындықтан жету қиын.
Шығыс өңірінің тағы бір ерекшелігі — марал шаруашылықтары. Әсіресе Катонқарағайда марал өсіру кең таралған, мұнда марал мүйізінен жасалатын пантымен емделуге болады. Табиғат аясындағы демалысты қалайтындар үшін Сібе көлдері (Сибинские озёра) да керемет таңдау. Тау арасындағы әсем көлдерге апарар жол тасты, қиын болғандықтан алдын ала жақсы дайындық қажет. Ал Арасан сарқырамасы — Рахман қайнарларына бара жатқан жолда орналасқан әдемі жер. Табиғи сарқырама мен таза ауа жол-жөнекей соғып кетуге тұрарлық.
Қорытынды
Қазақстан аумағында жақсы бағыттар өте көп. Бұл топтама соның тек бір мысалы, оны шабыт көзі ретінде қарастырыңыз. Қай бағытты таңдасаңыз да, алдағы сапарыңыз қызықты оқиғалар мен жаңа дүниелерге толы болсын!
